Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi

uch 
maqsadga
xizmat qiladi: 

oʻquvchilarning bilim, koʻnikma va malakalarini har tomonlama, xolis 
baholash; 

oʻquvchilarning 
bilim, 
koʻnikma 
va 
malakalarini 
rivojlantirish 
imkoniyatlarini aniqlash; 

oʻquvchilarning bilim, koʻnikma va malakalarini rivojlantirishga xizmat 
qiladigan istiqbol reja (maqsadli dastur)ni shakllantirish
. 

“Assesment” metodi oʻquv mashgʻulotlarining barcha turlarida (dars 
boshlanish yoki dars oxirida yoki oʻquv predmetning biron-bir boʻlimi 
tugallanganida) oʻtilgan mavzuni oʻzlashtirilganlik darajalash, baholash, 
takrorlash, mustahkamlash, yoki oraliq va yakuniy nazorat oʻtkazish uchun, 
shuningdek, yangi mavzuni boshlashdan oldin ta’lim oluvchilarning bilimlarini 
tekshirib olish, malaka oshirishga kelgan tinglovchilarning dastlabki bilimlari, 

---

33 
koʻnikma, malakalarini aniqlab olish uchun moʻljallangan
. 
Ushbu metodning 
sxemasi 

Test 
- mavzuga oid boʻ lgan test topshiriqlari beriladi. 
Simptom 
- mavzu boʻ yicha ilmiy- nazariy fikrlar tugallanmagan holda beriladi. 
Muammoli vaziyat 
- mavzuga oid boʻ lgan birorta hayotiy hodisaga asoslangan 
muammo. 
Amaliy koʻ nikma 
- Oʻtilgan mavzu mazmunini hayotda ish foaliyatida 
qoʻllashdagi koʻ nikmalarga tegishli topishiriq beriladi. 
Masalan: …..chizing, hisoblang, toʻ ldiring, toping, solishtiring… va b. 
2.2. Zarralarni tezlashtiruvchi qurilmalarni tasniflari
Zarrachalar tezlatgichlari - bu juda xilma-xil maqsadlarda ishlatiladigan 
energetik ionlar va elektronlar nurlarini ishlab chiqaruvchi qurilmalar, ulardan biri 
oʻta aniq mikroskopdir.
Tezlatgich texnologiyasi davri 1930 yillarning boshlaridan boshlab hisoblab 
chiqiladi, оʻsha paytda zarrachalarni birdaniga 1 MeV energiyaga qadar 
tezlashtirishning ikkita sxemasi paydo bоʻldi. 1932 yilda ingliz Jon Cockcroft va 
Irlandiyalik Ernest Uolton Kembrijda 800 kilovoltlik DC kuchlanish generatorini 
qurdilar, bu eksperimentalda yangi davrni ochdi. . Birinchi tajribalarida, ular litiy-7 
nishoniga tezlashtirilgan protonlar nurini yuborib, ularning haqiqiy holatini 
kuzatdilar. yadro reaktsiyasi: Litiy yadrosi protonni ushlab, ikkita alfa 
zarrachalariga bоʻlinib ketdi. Tezlatgichlarni tubdan ikkita katta guruhga bоʻlish 
mumkin. Bu shunday chiziqli tezlatgichlarzarracha nurlari bir marta tezlashuvchi 
bоʻshliqlardan оʻtib ketganda va siklik tezlatgichlar unda nurlar aylanishlar kabi 
yopiq egri chiziqlar bоʻylab harakatlanib, tezlashuvchi bоʻshliqlardan kоʻp marta 
оʻtib ketadi.