О‘zbekiston Respublikasi Oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universiteti Maxsus sirtqi bо‘lim

Keys topshirig`i: Biologik xilma-xillikni qanday ko`paytirish mumkin?
Keys yechimi:Muhokamani boshlashdan avval biz asosiy masalalarni belgilab olishimiz zarur.
-Tabiatni muhofaza qilish tizimining holati.
-Ekologik tashkilotlarning biologik xilma-xillikni saqlashdagi roli.
-O‘rmonlardan noto‘g‘ri foydalanish tufayli kelib chiqayotgan salbiy holatlar.
-O‘zbekiston «Qizil kitob»iga kiritilgan o‘simlik turlari.
-O‘zbekiston «Qizil kitob»iga kiritilgan hayvon turlari.
Biologik xilma – xillik bu jamiyatning iqtisodiy, ekologik va madaniy-estetik talablarni qondiradi.
Hozirgi zamonda bioxilma – xillikga antropogen ta’siroti natijasida eksponensial kuchayib borayapti va bu jamiyatning barqaror rivojlanishiga salbiy ta’sir ko’rsatmoqda.
O’zbekiston Respublikasi «Biologik xilma-xillikni saqlash» Milliy strategiya va xarakat dasturi qabul qilib (1998), xalqaro hamjamiyat oldida o’zining milliy biologik resurslarini muhofaza qilish uchun javobgarligini e’lon kildi O’zbekistonda saqlab qolingan to’qayli maydonlarda barpo qilingan uchta qo’riqxonaning biri - Zarafshon qo’riqxonasidir. U 1975 yilda tashkil etilgan bo’lib, uning maydoni Samarqand viloyatining Cho’pon-Ota tepaliklaridan boshlanib, Zarafshon daryosining o’ng qirg'ogi bo’ylab oqimga qarshi 47 kilometrga cho’zilgan. Eni esa 300-1500 metrlar oralig'ida. Qo’riqxonaning yer maydoni 2352 ga bo’lib, shundan 851 gektari o’rmon bilan qoplangan. Qo’riqxonaning tashkil etilishidan maqsad, yo’qolib borayotgan kenja tur - Zarafshon tillarang qirg'ovuli sonini ko’paytirish, qimmatbaho dorivor o’simlik hisoblangan chakandani hamda to’qay landshaftlarini himoyaga olishdan iborat.
Demak, bilogik xilma xillikni saqlab qolish uchun, avvalo, insonga go`dakligidanoq, tabiatga, o`simlik va hayvopn turlariga hurmat, ularni parvarishlashga muhabbatni tarbiyalash kerak. . yurtimizda bilogik turlarning emin-erkin yashashi, ko`payishi uchun sharoitlar yaratilgan zonalarni ko`paytirish kerak.
3-keys: O’zbekistonda ekologik vaziyatni yaxshilash yo’llari
Keys bayoni. O`zbekiston iqlimi yaxshi sharoitda joylashganligiga qaramay, Vujudga kelgan Orol dengizi muammosi bilan bog`liq halokatli ekologik – iqtisodiy va ijtimoiy ahvol, suv tanqisligi, antropogen ta`sirlarning tobora ko`payib borayotganligi sababli uning ekologiyasi ham tang ahvolga kelmoqda. Bilogik xilma-xillik kamayib ketmoqda.
Keys tahlili. O`zbekiston Respublikasining ekologiyasi yomonlashib borayotganligining sabablari: Orol dengizining qurib borayotgani va undan chiqayotgan tuz miqdori, antropogen ta’sirlar: zavod va fabrikalar, ko`chalarda mashinalar ko`payib borayotgani sababli, atmosferaga chiqadigan gazlar va tutunlar ham ko`payib ketmoqda.