O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkеnt davlat pеdagogika univеrsitеti «tabiyot fanlari»

2.2. Tabiiy resurslarning viloyat qishloq xo’jaligi rivojlanishidagi 
ahamiyati. 
Viloyatda agrar soha ham yaxshi rivojlangan. 2012 yilda barcha toifadagi 
xo’jaliklarda yaratilgan qishloq xo’jaligi mahsuloti oldingi yilga nisbatan 3,4 
foizga ortgan (2010 yilda 7,1 foizga). Jami mahsulot hajmida dehqonchilik 52,7 

---

foizni tashkil qiladi. Umumiy hajmda mintaqa O’zbekiston qishloq xo’jalik 
mahsulotining 8,1 foizini beradi.
Qashqadaryo viloyatining umumiy yer maydoni 2857 ming ga, qishloq 
xo’jaligida foydalaniladigan yerlar 2195 ming ga yoki jami maydonga nisbatan 
76,8 %. Sug’oriladigan yerlar 461 ming ga yoki jami qishloq xo’jaligida 
foydalaniladigan yerlarning 21,0 foizi demakdir. Bunday yerlar ulushi eng yuqori 
Kasbi tumanida - 90,8 %; ikkinchi o’rinda Qarshi tumani turadi - 66,4 %. 
Muborak, Shahrisabz, Yakkabog’, Chiroqchi va, ayniqsa, Dehqonobod tumanida u 
juda past (atigi 1,0 foizga yaqin). 
Jami ekin maydoni 682,7 ming ga, uning 2/3 qismiga yaqini fermer 
xo’jaliklarida. Qishloq xo’jaligida foydalaniladigan yerlar tarkibida ekin 
maydonlari 31,1 foizni tashkil qiladi. Bu xususda Kasbi (87,0 %), Chiroqchi (51,2 
%), Qarshi (67,0 %) tumanlari oldinda, Muborak (13,1 %), Dehqonobod (15,9 %) 
va Mirishkor (20,0 %) oxirgi o’rinlarda turadi. Dehqonobod tumani qishloq 
xo’jaligida foydalaniladigan yerlarning 82,6 foizi yaylov va pichanzor bilan band. 
Muborak, Mirishkor, G’uzor tumanlarida ham bunday yerlar ko’p (6-jadval).
2010 yil yakunlari bo’yicha viloyatda jami ekilgan maydonlar 493 ming ga 
bo’lgan. Shundan donli ekinlar 250 ming ga, yalpi hosil 983 ming tonna. Shu yilda 
218 ming gektarga bug’doy ekilgan; yalpi hosil 921 ming tonna, hosildorlik 40,4 
ts/ga (2009 yilda 982 ming t., hosildorlik 44,7 ts/ga). Hosilning 86,4 foizi fermer 
xo’jaliklarida yetishtiriladi. Bug’doy barcha tumanlarda, Shuningdek, Chiroqchi, 
Qamashi va Yakkabog’ tumanlarida lalmikor yerlarga ham ekiladi.
Qishloq xo’jaligining ikkinchi yetakchi ekini - paxta 168 ming gektarni 
egallaydi (2008 yilda 173 ming ga, 2000 yilda 150 ming ga). 2010 yilda 435 ming 
tonna paxta yetishtirilgan, bu oldingi yilga qaraganda qariyb 35 ming tonnaga 
ko’p, hosildorlik 25,8 ts/ga (2008 yilda - 26,0 ts/ga). Ma’lumki, g’alla va paxta 
yetishtirish bo’yicha Qashqadaryo respublikamizda birinchi o’rinda turadi. 

---