O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zoologiya va anatomiya kafedrasi

Bir hujayralilar kenja dunyosining umumiy tavsifi.
Bir hujayralilar kenja dunyosiga 
mansub hayvonlar tanasi yagona hujayradan yoki bir-biriga o‘xshash bo‘lgan hujayralar 
to‘plamidan iborat. Bir hujayralilar ko‘p hujayralilarga o‘ xshash bo‘lsa ham ulardan fiziologik 
jihatdan keskin farq qiladi. Chunki bir hujayratilar mustaqil hayot kechiradigan organizmlar 
bo‘lib, ular modda almashinish, harakatlanish, ta‘sirlanish, ko‘payish va tirik organizmlar uchun 
xos bo‘lgan boshqa barcha xususiyatlarga ega. Bunday funktsiyalarni hujayradagi maxsus 
organoidlar bajaradi. Lekin bir yhujayralilarning organoidlari hujayraning bir qismi bo‘lishi bilan 
ko‘p hujayralilar organlaridan farq qiladi. 
Ko‘pchilik erkin yashovchi bir hujayralilar ozig‘i hujayra ichida fagotsitoz usulda hazm 
bo‘ladi. Bir hujayralilar soxta oyoqlar, maxsus kiprikchalar va xivchinlar yordamida 
harakatlanadi. Ular tana yuzasi orqali nafas oliadi. 
Bir hujayralilarning 70000 dan ortiq turi ma‘lum.
Bir hujayralilar klassifikatsiyasi. Birhujayralilarnuing tiplarga bolinishida ular yadriosi va 
organoidlarining tuzilishi, kopayish xillari va hayotiy sikllari inobatga olinadi. Bir hujayralilar 
quyidagi 7 tipga ajratiladi: 
1. Sarkomastigoforalar (Sarcomastigophora) — 25 ming tur. 
2. Apikomplekslar (Apicomplexa), yani spora hosil qiluvchilar (Sporozoa)— 4800 tur. 
3.Mikrosporalilar (Microspora) 
— 800 tur. 
4.Miksosporidiyalar (Myxozoa) 
— 875 tur. 
5.Infuzoriyalar (Infuzoria, yani Ciliophora) — 7500 tur. 
6.Labirintulalar (Labyrinthomorpha) 
— 35 tur. 
7.Atsitosporalilar (Ascetospora) 
— 30 tur.