O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomli toshkent davlat pedagogika universiteti sh. A. Do‘stmuhamedova, X. A. Tillashayxova

A.Anastazi
 agar bola hafta boshida intellekt testi bo‘yicha 
110  ga  teng  ko‘rsatkichga  ega bo‘lsa,  hafta  oxirida bu ko‘rsatkich 80 ga  teng 
bo‘lsa,  bunday  metodikaga  ishonch  bilan  qarash  mumkin  emasligi  haqida 
yozgan.  Ishonchli  metodikalarni  qayta  o‘tkazish  o‘xshash  natijani  ko‘rsatishi 
kerak.  Ozgina  o‘zgarish  bo‘lishi  mumkin,  lekin  ular  unchalik  ahamiyatli 
bo‘lmasligi kerak. 
 
Metodikalar  ishonchlilik  darajasi  bir  qancha  sabablarga  bog‘liq.  Tadqiqot 
natijalari  aniqligini  pasaytiruvchi  omillar  qatoriga  quyidagilarni  kiritish 
mumkin: 
- diagnoz qilinayotgan sifatning stabil, barqaror emasligi; 
-  diagnostik  metodikalarning  takomillashmagani  (ko‘rsatma  xato  tuzilgan, 
topshiriqlar  xarakteri  jihatidan  har  turdaligi,  tekshiriluvchiga  metodikani  taqdim 
etish bo‘yicha ko‘rsatmalarning noaniqligi); 
-  tadqiqot  vaziyatining  o‘zgarishi  (kunning  har  xil  vaqtida  tekshiruv  o‘tkazilishi, 
xonaning turlicha yoritilishi, begona shovqinlarning bor yoki yo‘qligi); 
-  eksperimentator  xulq-atvori,  gapirish  ohangining  o‘zgarishi  (bir  tajribada 
boshqacha ko‘rsatma, boshqasida uni o‘zgartirib berishi; topshiriqning bajarilishini 
turlicha stimullashtirishi); 
-  tekshiruvchi  funksional  holatidagi  o‘zgarishlar  (o‘zini  his  qilishi  yaxshi  bir 
eksperimentda, boshqasida charchash holatida bo‘lishi); 
- natijalarni sharhlash va baholashda sub’ektivlik. 
       Psixodiagnostik  metodikalar  ishonchliligini  tekshirish    yo‘llaridan  biri 
standartlashtirish,    metodika  o‘tkazish  muolajasini  va  uning  natijalarini 
baholashning yagona talablarini ishlab chiqish. 
 
Metodikani  baholashning  yana  bir  muhim  mezoni  validlik  hisoblanadi. 
Ishonchlilik aniqlangach, metodikaning validligi masalasi ko‘rib chiqiladi. Chunki 
ishonchli bo‘lmagan metodika validligi yuqori metodika bo‘la olmaydi. 
      Metodika  validligi  –  metodika  yordamida  olingan  ma’lumotlarning    nimani 
aniqlashga qaratilganligi, ya’ni metodika mohiyati bilan mosligi. 
Validlik – metodikaning samaradorligi, amaliy foydasini ko‘rsatuvchi mezon. 
       Reprezentativlik 
– 
tanlanmaning 
sinaluvchilar 
bosh 
majmui 
xarakteristikalarini ko‘rsatuvchi xususiyati.