O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zoologiya va anatomiya kafedrasi

Nafas  olish  sistemasi.  Odatda  ikkita  ktenidiy  tipidagi  jabralardan  iborat.  Mantiya 
bo‘shlig‘ida oyog‘i ikki yonida joylashgan. 
Qon  aylanish  sistemasi.  Yuragi  tanasi  orqa  tomonida  yurakoldi  xaltasida  joylashgan. 
Odatda  yurak  bitta  qorinchadan  va  ikkita  bo‘  lmachadan  iborat.  Yurak  bo‘  lmachalari  soni 
jabralar  soniga  mos  keladi.  Ayrim  tuban  ikki  pallalilar  yuragi  ikkita  bo‘  ladi.  Boshqa 
ikkipallalilarda yurak embrional rivojlanishda dastlab ikkita bo‘ladi; keyinchalik birga qo‘shilib, 

---

keyingi  ichakni  o‘rab  oladi.  Shu  sababdan  orqa  ichagi    yurak  qorinchasini  teshib  o‘tganga  o‘ 
xshaydi.Yurak  qorinchasidan  oldinga  va  keyinga  aortalar  chiqadi.  Ichak  ustida  joylashgan 
oldingi aortadan qon oyoq va mantiyaning oldingi qismiga boradi. Ichak ostida joylashgan orqa 
aorta  ikkita  arteriyalarga  ajralib,  qonni  parenxima  lakunlariga,  ulardan  perikardiy  ostida 
joylashgan venoz lakunlarga olib boradi. Lakunlardan qon jabra kapillarlariga o‘tib oksidlanadi. 
Ulardan qon tomirlarui orqali yurak bo‘ lmalariga quyiladi.