O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zoologiya va anatomiya kafedrasi

Nerv  sistemasi.  Markaziy  nerv  sistemasi  halqumni  o‘rab  turadigan  nerv  halqasi,  undan 
tana boylab oldinga (lablarga) va orqaga ketadigan 6 ta nerv stvollaridan iborat (65-rasm). Ular-
dan  gipoderma  orqa  va  yon  valiklari  boylab  joylashgan  ikkitasi  boshqalariga  nisbatan  kuchli 
rivojlangan  bo‘lib,  asosiy  stvollar  deyiladi.  Stvollar  ko‘  ndalang  nervlar-  komissuralar  orqali 
o‘zaro tutashgan. 
Sezgi  organlari.  Tuproqda  erkin  yashovchi  va  parazit  nematodalarning  sezgi  organlari 
yaxshi  rivojlanmagan.  Odatda  tuyg‘u  organlari  vazifasini  papillalar  shaklidagi  sezgi 
do‘mboqchalari  yoki  qillar  bajaradi.  Papillalar  og‘iz  atrofi  va  erkak  nematodalar  dumida 
joylashgan.  Boshining  ikki  yonida  qadahsimon,  spiralsimon  botiq  yoki  tirqishga  o‘xshash 
amfidlar-  kimyoviy  sezgi  organlari  joylashgan.  Amfidlar  va  papillalar  erkak  nematodalarda 
yaxshi  rivojlangan.  Ayrim  dengiz  nematodalarida  pigment  dog‘dan  iborat  oddiy  ko‘zcha  ham 
bo‘ladi.