O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zoologiya va anatomiya kafedrasi


Zamonaviy  zoologiyaning  zivojlanishi



Download 1,86 Mb.
Pdf ko'rish
bet12/212
Sana01.01.2022
Hajmi1,86 Mb.
#289343
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   212
Bog'liq
zoologiya fanidan maruza matni

Zamonaviy  zoologiyaning  zivojlanishi.  Zoologiya  sohasidagi  ishlar  ayniqsa,  XIX 
asrning  ikkinchi  yarmida  Ch.Darvin  ta’limoti  e‘lon  qilingandan  so‘  ng  tez  rivojlana  boshladi. 
Akademik  A.  O.  Kovalevskiy  (1840-1901)  paleontologiya    dalillari  asosida  hozirgi  bitta 
barmoqdi  ot  zotlarini  qadimgi  to‘rt  va  uch  barmoqli  ajdodlardan  kelib  chiqqanligini  ko‘  rsatib 
berdi.  Uning  bu  tekshirishlari  evolyutsion  paleontologiyaning  rivojlanishi  uchun  asos  bo‘  ldi. 
Nemis  olimi  E.  Gekkel  (1874)  va  rus  olimi  I.  I.  Mechnikov  (1845-1916)  ko‘p  hujayrali 
hayvonlarning kelib chiqishini izohlab berishdi. 
Zoologiya  sohasidagi  tadqiqotlarning  miqyosi  XX  asrda  ayniqsa  kengaydi.  Hayvonot 
dunyosini o‘rganish muayyan reja asosida kompleks ravishda olib borila boshlandi. Bu sohada A. 
N.  Seversov  (evolyutsion  morfologiya),  N.  K.  Kolsov  (genetika),  YE.  N.  Pavlovskiy  (para-
zitologiya),  K.  I.  Skryabin  (gelmintologiya),  V.  A.  Dogel  (parazitologiya,  protistologiya),  V.  N. 
Beklemishev  (solishtirma  anatomiya),  L.A.Zenkevich  (sistematika),  G.  Y.  Beybiyenko 
(entomologiya) va boshqa zoologlarning ilmiy maktablari katta yutuklarga erishishdi. Akademik 
A.A.Zenkevich  (1889-1970)  rahbarligida  Shimoliy  dengizlar  va  Tinch  okeani  umurtqasiz 
hayvonlarini  o‘  rganish  borasida  yirik  ilmiy  tadqiqotlar  olib  borildi.  Uning  rahbarligida  7  jildli 
"Hayvonlar hayoti" asari yaratildi. YE. N. Pavlovskiy (1884-1965) organizm bilan uning yashash 
muhiti o‘rtasidagi munosabatlarni o‘ rganish asosida o‘ zining transmissiv kasalliklarning tabiiy 
manbalari  to‘  g‘risidagi  ta‘limotini  yaratdi.  S.  S.  Shvarts  (1919-1976)  evolyutsion  jarayonning 
ekologik  mexanizmini  ishlab  chikdi.  V.A.Dogel  (1882-1955)  evolyutsion  jarayonda  gomologik 


organlar sonining kamayib borishi (oligomerizatsiya) to‘ g‘risidagi ta‘limotni ishlab chikdi. A. A. 
Zaxvatkin (1906-1950) ko‘ p hujayralilarning kelib chiqishi muammosini tadqiq qildi. 
Keyingi  davrlarda  sistematika  sohasidagi  tadqiqotlarda  solishtirma  anatomiya, 
paleontologiya,  embriologiya  kabi  an‘anaviy  usullar  bilan  bir  qatorda  tobora  ko‘  proq 
biokimyoviy,  serologik,  kariologik,  molekulyar  va  genetik  usullar  keng  tatbiq  etila  boshlandi. 
Atoqli  rus  biokimyogar  olimi  A.  N.  Belozerskiy  sistematik  va  filogenetik  tadqiqotlarda 
dezoksiribonuklein  kislotasi  (DNK)  tarkibini  o‘  rgandi.  M.  S.  Gilyarov  ekologik  tekshirishlar 
asosida  hayvonlarni  tuproq  hosil  bo‘  lish  jarayonidagi  va  tuproq  diagnostikasidagi  ahamiyatini 
ko‘rsatib berdi. M. S. Gilyarov tadqiqotlari tuproq zoologiyasini fan sifatida shakllanishiga sabab 
bo‘  ldi.  A.  S.  Serebryakov  zararkunanda  hasharotlarga  qarshi  kurashning  genetik  usuliga  asos 
soldi. 

Download 1,86 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   212




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish