|
MAVZU: KASBIY FAOLIYAT. O’QITUVCHI KASBIDAGI
MUAMMOLAR. O’Z-O’ZINI NAZORAT QILISH PSI[OLOGIYASI.
REJA:
1.
O’qituvchi kasbiy faoliyati va pedagogik mahorat.
2.
Kasbiy faoliyatni shaxs ma’naviy axloqiy shakllanishiga ta’sir
ko’rsatishi
3.
Kasbiy faoliyatga moslashuvning psixologik asosi
4.
Mehnat jamoalaridagi psixologik muhit.
l.O’qituvchi kasbiy faoliyati va pedagogik mahorat.
Xalqning ma’naviy ruhiyatini mustahkamlash va rivojlantirishda, jamiyatni
modernizatsiyalash jarayonida ma’naviy qadriyatlar, milliy g’oya, madaniy
merosni yoshlar ongiga singdirishda zamonaviy o‘qituvchining kasbiy bilim
darjasi, mahorati yuksak o’rin turadi.
O‘qituvchining kasbiy tayyorgarligi, malaka talablari rivojlanadi hamda
ta’lim - tarbiyaning mazmuni zamonaviy bilimlar bilan yangilanib pedagogik
industriyani rivojlantirilishiga hissa qo’shadi.
Tadqiqotning nazariy, pedagogik-psixologik jihatlarini ishlab chiqish,
ta’limning sifat va samaradorligini oshirishda o’qituvchida pedagogik mahoratni
oshirishning eng qulay metodik taktikalari, yo’llari hamda shakllarini
takomillashtirish orqali “pedagog ustaxonasi” banki yaratiladi.
133
O’qituvchida pedagogik mahoratini rivojlantirish orqali pedagogik tajriba,
pedagogik madaniyat, mehnat bozoridagi raqobatbardosh malakali mutaxassisga
qo’yilgan ijtimoiy talablarga to’laqonli javob bera olish imkoniyati yaratiladi.
O’qituvchi pedagogik mahoratini quyidagi tartibda namoyon bo’ladi:
-
o'rganilayotgan mavzu bo'yicha maqsad, vazifalar bilan o'quvchi-
o’quvchilarni oldindan tanishtirish, muammo, topshiriqlarni, shuningdek, uy
vazifalari, mustaqil bajariladigan ishlarni, ularni bajarish tartibi, paytini e'lon
qilish, mavzuni to'liq o'zlashtirish bo'yicha ko'rsatmalar berish, o'zlashtirish
me'yorlarini aytib berish;
-
o'quvchi-o’quvchilarni faol, mustaqil faoliyatga rag'batlantirish, ular
diqqatini bo'lim yoki mavzu mazmuniga tortish, uni qanday o'rganish zarurligini
aytib berish, bilishga qiziqish uyg'otish, o'qish-o'rganishga havas, muammolarni
bajarishga ehtiyoj uyg'otish, emotsiyalar, tafakkur hodisalari, bilimlarni o'quv
holatlariga tatbiq etish yo'llari orqali mavzu bo'yicha ma'lumotlar to'plash,
to'plangan ma'lumotlar yuzasidan joriy nazoratni tashkil etish, mavzuni to'liq
o'zlashtirishga oid o'zgarish, qo'shimcha, tuzatishlarni belgilash;
-
bo'lim yoki mavzu bo'yicha to'plangan bilimlarga ishlov berish.
O’qituvchi pedagogik mahoratini oshirish hamda o’quvchi ma’naviy-
axloqiy sifatlarini milliy va umuminsoniy qadriyatlar asosida shakllantirishga
doir metodik ta’minot tizimini ishlab chiqadi.
Pedagogik mahorat klinikasi saytini yaratishning ilmiy-metodik ta’minoti
nomli qo’llanmani tayyorlash va nashr etish bo’yicha fanlar kesimida metodik
tizimli materiallar, xulosalar, tavsiya va takliflar ishlab chiqiladi.
O’qituvchi pedagogik mahoratining tarkibiy qismlari (insonparvarlik,
pedagogik qobiliyat, kasbiy bilimlar, pedagogik texnika) rivojlantirilib borilishi
kerak.
-
Moslashuvchanlik - ist’molchi (pedagog)ga qulay vaqt va tezlikda
xizmat ko’rsatish imkoniyatining yetarliligi asosida;
-
Modullik - bir-biriga bog’liq bo’lmagan metodik modullardan
individual yoki jamoaviy talabga mos xizmat namunalarini taklif qilish orqali;
134
-
Parallellik - metodik xizmatni ish faoliyatidan ajralmagan holda parallel
olib borish imkoniyati yaratilganida;
-
Keng qamrovli - bir vaqtning o’zida ko’p sonli o’qituvchilarning
zaxiralariga murojaat qila olishi, o’zaro tajriba almashish imkoniyatining
berilishi;
Hozirgi vaqtda dunyoda kuchayib borayotgan turli ma’naviy tahdidlarning
oldini olish, “Ommaviy madaniyat” ning zararli ta’siridan farzandlarimizning
ongu, tafakkuri himoya qilish va axborot xurujlaridan ogohlik saytlari mahalliy
menteletitga mos ravishda tavsiya etiladi.
-
Turli mafkuraviy xatarlardan, g’oyaviy xurujlar ta’siridan saqlanish
maqsadida ma’naviy bo’shliqqa yo’l qo’ymaslik uchun o’quvchilarning
ma’naviy- ma’rifiy dunyoqarashi boyitilishiga oid virtual mavzular yoritilib
boriladi hamda o’qituvchiga metodik yordam berilishi nazarda tutiladi;
-
O’qituvchining kasbiy tayyorgarligi, malaka talablari rivojlanadi
va ta’lim- tarbiyaning mazmuni zamonaviy bilimlar bilan boyitiladi ;
-
O’qituvchidagi pedagogik mahoratning ortishi orqali o’quvchi-
yoshlardagi ilmiy-amaliy ijodkorlik har tomonlama ravnaq topadi;
Ta'lim jarayoni nihoyatda murakkab va ko'p komponentlidir. Ta'lim
samaradorligi
pedagog
va
o’quvchi-o'quvchining
faolliligiga,
ta'lim
vositalarining mavjudligiga, ta'lim jarayonining tashkiliy, ilmiy-metodik
mukammalligiga, jamiyatda ilmli kishilarga bo'lgan ehtiyojga va boshqa hali
aniqlanmagan ko'pgina omillarga bog'liq. Jamiyat o'zining ijtimoiy-siyosiy,
iqtisodiy ehtiyojlari asosida ta'lim samaradorligi yuqori bo'lishini talab etadi.
O'zbekistonda bozor munosabatlariga asoslangan iqtisodiy strukturalar
yaratilayotgan hozirgi kunda keng, chuqur bilimli va bilimlarni amalda qo'llay
oladigan shaxslarga talab kuchayib bormoqda. Bilimdon va tadbirkor, ijtimoiy
faol shaxs jamiyat hayotida, mehnatda o'zining o'rnini topadi. O'zbekiston
Respublikasining Birinchi Prezidenti I. A.Karimov “...shuni yaxshilab tushunib
olishimiz zarurki, jamiyatimizni yanada demokratlashtirish va fuqarolik
institutlarini shakllantirish, avvalo, aholining siyosiy, ijtimoiy va davlat
135
hayotida nechog'lik faol ishtirok etishi bilan uzviy bog'liq”, deb ko'rsatdi.
Bunday faollik vujudga kelishi uchun bilimdon va harakatchan, milliy istiqlol
g'oyasiga sodiq bo'lgan shaxsni shakllantirish kerak.
Ta'limning barcha bo'g'inlarini shunday tashkil etish kerakki, u yoshlarga
chuqur va asosli bilim berish bilan birga keng qamrovli fikrlashga o'rgatsin.
Ta'lim jarayonida o’quvchida mustaqil bilim olish ehtiyoji shakllanib borishi
hozirgi kunning talabidir.
2.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
