O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi namangan davlat universiteti ijtimoiy-iqtisodiy fakul‘teti



Download 1,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet18/293
Sana24.08.2021
Hajmi1,63 Mb.
#155158
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   293
Bog'liq
sotsiologiya fanidan izohli lugat

Avtokratik  harbiy  boshqaruv  —  o‗z  qo‗lida  butun  hokimiyatni 
jamlagan harbiy yetakchining idora qilishi. 
Avtoritet  (lot.  autoritas  –  hokimiyat)  –  keng  ma‘noda:  bir  shaxs  yoki 
tashkilotning  hayotda  yoki  jamiyatda  qabul  qilgan  norasmiy  ta‘siri  (mas. 
tarbiya, fan); tor ma‘noda: hukumat qarorlarini amalga oshirishning bir turi. 
Ko‗p  hollarda  A.  qonun,  qoida  yoki  ijtimoiy  me‘yorlar  ta‘siri  bo‗layotgan 
shaxslar  tarafidan  zarur,  deb  tan  olinganligidir.  A.  shaxs  yoki  bir  guruh 
shaxslarni  kuch  ishlatmay,  zo‗ravonliksiz  fikrlashga  yoki  ishlashga 
yo‗naltirishdir.  A.  ishlab  chiqarishda,  siyosatda  va  b.  ijtimoiy  jabhalarda 
alohida individlarning faoliyati, ko‗proq mutasaddi tashkilotlar va mansabdor 
shaxslar  tomonidan  belgilanadi,  ular  qaror  qabul  qilib  uning  ijrosini  nazorat 
qiladi. A.ning qay turda va qaysi jabhada amalga oshishi jamiyatning tarixiy 
rivojlanishiga  bog‗liq.  T.Gobbs  ―Suveren  A.‖da  jamiyatni  anarxiyadan 
saqlash chorasini va ―hammani hammaga qarshi kurashishdan qutqarishning 
yagona  chorasidir‖  degan  edi.  Anarxistlar  esa,  A.ni  jamiyatda  individning 
erkinligi,  shaxs  yagonaligini  e‘tirof  etishgan.  Nemis  sotsiologi  M.Veber 
A.ning  ―formal  tipologiyasini‖  taqdim  etdi.  Unda  A.  falsafiy  yo‗l-yo‗riqqa 
asoslanib,  yo  hukumatga  erishishda  aniq  bir  qoidalarga  rioya  qilish  va  uni 
qo‗llash chegaralarini belgilaydi yoki tartib tushunchasi uning  muqaddas va 
o‗zgarmas muqaddas alomatlari mujassamlangan daho shaxsiyati b-n bog‗liq. 
Veberning  fikricha,  A  faqat  avliyolar,  targ‗ibotchilar  va  siyosiy  dohiylarga 
xosdir. 
Avtokratiya  (yun.  autos  –  o‗zim,  kratos  -  hokimiyat)  —  yakka 
shaxsning  hech  qanday  qonun,  huquqiy  me‘yorlar  cheklanmagan  yagona 
hokimligi,  ya‘ni  mustabid,  yakka  hokimiyatchilik,  bir  shaxsning  nazoratsiz 
to‗la hukmronligi. A. qad. davlatlar  — Yunoniston, Rim imperiyasida faqat 
zo‗rlik  va  qurol  kuchiga  tayangan,  o‗rta  asrlarda  esa,  mutlaq  monarxiyaga 
asoslangan  davlatning  belgisini  ifodalagan.  A.  ayniqsa  fashistik  va 
kommunistik  siyosiy  tuzumlarda  diktatorning  huquq  va  ozodlikka  qarshi 
qaratilgan shaxsiy o‗zboshimchaligi ramziga aylandi. 

Download 1,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   293




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish