O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti «Geografiya» kafedrasi

yerlardan oqilona foydalanish; tabiiy hamda iqtisodiy xaritalarni loyihalash, tuzish va 
yerlarni tahlil qilish; xududiy majmualar shakllanish va rivojlanish qonuniyatlarini tadqiq 
qilishda ilmiy tadqiqot usullarini qo’llay bilish va xulosalar olish 
ko’nikmalariga ega 
bo’lishi kerak. 
 
 
 Umumiy va o’quv ishlari turlari bo’yicha xajmi 

---

165 
Fanga umumiy 128 soat ajratilgan bo‘lib, shundan auditoriya mashg‘ulotlari 128 soat 
bo‘lib, haftasiga 4 soatdan o‘tiladi.
Semestr(lar) bo’yicha mashg’ulot turlariga ajratilgan soatning taqsimoti 
 
 
Ma’ruza mashg’ulotlari mazmuni va unga ajratilgan soatlar 
 
№ 
Mavzular
Qisqacha tarkibi 
Soati 
1 
Fanning 
nazariy 
mashg‘ulotlari mazmuni 
Amaliy geografiya fani predmeti, tadqiqot 
obьekti. Fanning maqsadi va vazifalari, 
qisqacha rivojlanish tarixi. O‘quv fanining 
boshqa tabiiy fanlar bilan bog‘liqligi. 
2 
2 
Amaliy geografiyaning ilmiy 
yo‘nalishlari 
Agrogeografik 
– 
qishloq 
xo‘jalik 
maqsadlarida olib boriladigan landshaft 
tadqiqotlari. Qishloq xo‘jaligi maqsadlari 
uchun 
yirik 
masshtabli 
landshaft 
tadqiqotlari 
va 
tabiiy 
geografik 
rayonlashtirish. Yer kadastri. Meliorativ 
tadbirlarni loyihalarini asoslash uchun 
tabiiy-meliorativ 
rayonlashtirish. 
Landshaft-eroziya rayonlashtirish. Tabiiy 
geografik komplekslarni o‘zlashtirish va 
sug‘orish uchun kompleks baholash. Rayon 
planirovkasi, 
geografik 
ekspertiza, 
geografik prognoz va h.k.
4 
3 
Muhandislik 
geografik 
yo‘nalishi 
Sanoat korxonalarini joylashtirishda amaliy 
geografiyaning 
roli 
va 
ahamiyati. 
Muhandislik geografik va gidrogeologik 
izlanishlarda landshaft-indikatsiya metodi. 
Foydali qazilma konlarini izlash ishlarida 
landshaft-geokimyoviy 
izlanishlar. 
Landshaft arxitekturasi. Yo‘l qurish, shahar 
qurilishi nuqtai nazaridan tabiiy geografik 
rayonlashtirish. 
4 
4 
Tibbiy geografik tadqiqotlar. 
Inson-tabiatga ta‘sir etuvchi asosiy omil 
sifatida. Inson ta‘sirida tabiiy muhitning 
o‘zgarishi. 
Atrof-muhit 
va 
inson 
salomatligi. Kasalliklar o‘choqlari va 
nozogeografiya. 
Tibbiy 
geografik 
rayonlashtirish. 
Aholi 
kasalliklarining 
turlari va yerlarning kelib chiqish sabablari 
4 
5 
Ekologik muammolarni hal 
etishda amaliy geografiya 
Iqlim o‘zgarishi.
 
CHo‘llanish jarayoni. 
Dunyo okeanining ifloslanishi. O‘rmon 
4 
Semestr 
Yuklama 
Auditoriya mashg‘ulotlari turi bo‘yicha o‘quv 
yuklamasi taqsimoti (soat) 
Mustaqil 
ta‘lim 
Jami 
Ma‘ruza 
Amaliy mashg‘ulot
7 
48 
48 
24 
24 
- 
8 
48 
48 
24 
24 
- 
Jami 
96 
96 
48 
48 
- 

---

166 
ekotizimlari, yerlarning hozirgi ahvoli va 
istiqbollari. 
Global 
geoekologik 
muammolar va yerlarni yechish yo‘llari. 
Regional geoekologik muammolar va 
yerlarning 
xususiyatlari. 
Mahalliy 
geoekologik muammolar va yerlarni oldini 
olish chora-tadbirlari. Inson ekologiyasi va 
inson salomatligi. Ijtimoiy ekologiya va 
urboekologiya. 
Geoekologik 
rayonlashtirish.
6 
Yer va suv resurslaridan 
foydalanishda 
amaliy 
geografiya 
Er resurslari va yerlarning turlari. Tuproq 
bonitirovkasi. Suv resurslari va yerlarning 
tarqalishi. 
Yer 
va 
suv 
resurslarini 
loyihalash 
va 
oqilona 
foydalanishda 
landshaft tahlili, havzaviy yondashuv. 
2 
7 
Amaliy 
geografiyada 
prognozlashtirish 
Geografik prognoz va prognozlashtirish. 
Tabiiy 
geografik 
prognozlashtirish 
printsiplari va metodlari. Prognozlashtirish 
bosqichlari. 
Geotizimlar 
taraqqiyotini 
prognozash. Prognozning muddatliligi va 
ko‘p 
variantliligi. 
Global 
geografik 
prognozlar. Regional va mahalliy geografik 
prognozlar.
2 
8 
Sanoat 
korxonalari, 
aholi 
punktlarini iqtisodiy geografik 
jihatdan o‘rganish 
Injener-geografik tadqiqotlar. Muhandislik 
inshoatlari va yerlarning turlari. Iqtisodiy 
rayonlar 
va 
ijtimoiy 
infratuzilmani 
iqtisodiy geografik jihatdan o‘rganish.
Sanoat korxonalarini joylashtirishda amaliy 
geografiyaning roli va ahamiyati. Sanoat 
tarmoqlari va yerlarning joylashtirish 
xususiyatlari.
Erkin iqtisodiy zonalar. Ishlab chiqarish va 
ijtimoiy infratuzilma 
Aholi 
punktlarini 
iqtisodiy 
geografik 
jihatdan o‘rganish 
4 
9 
Xududiy 
ishlab 
chiqarish 
majmualari va klasterlar 
Xududiy majmualar geografiya fanining 
asosiy tushunchalaridan biri. Xududiy 
majmualarning turlari. Xududiy ishlab 
chiqarish majmerlari. Energiya ishlab 
chiqarish 
tsikli 
ьoyasining 
amaliy 
ahamiyati. Klasterlar va yerlarning turlari. 
2 
10 
Tabiiy sharoit va resurslarni 
halq 
ho‘jaligining 
turli 
tarmoqlari nuqtai nazaridan 
baholash 
Tabiiy 
sharoit 
va 
tabiiy 
resurslar, 
yerlarning xududiy birikmalari. SWOT – 
tahlil 
usuli 
va 
undan 
foydalanish. 
Baholashning printsiplari va metodlari. 
Baholash mezonlari.
4 
11 
Xududiy 
dasturlash 
va 
rejalashtirish. 
SHaxarsozlik 
asoslari 
Hududiy rejalashtirish, uning mohiyati va 
asosiy 
maqsadi. 
SHaxarsozlik 
va 
konstruktiv geografiya. Ishlab chiqarishni 
hududiy tashkil etish vva mintaqalar 
ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish kontseptsiyasi 
va strategiyasi. 
2 

---

167 
12 
Qishloq joylar geografiyasi, 
qishloq xo‘jaligida agroiqlimiy 
resurslarni baholash. 
Qishloq xo‘jaligida agroiqlimiy resurslarni 
baholash. Agroiqlimiy resurslar; tuproq, 
namlik, harorat va yerlarning geografik 
xususiyatlari. 
Agrogeografik 
rayonlashtirish. Vegetatsiya davri ijobiy 
harorat yiьindisi va uning xududiy farqlari 
4 
13 
Tabiiy 
resurslardan 
foydalanish va geoekologik 
muammolar 
Tabiiy 
sharoit 
va 
tabiiy 
resurs 
tushunchalari. Tabiiy resurslar turlari va 
yerlarning 
tarqalishi. 
Tabiatdan 
foydalanishning geotizimlarga taosiri va 
geoekologik 
muammolarning 
kelib 
chiqishi. 
Geoekologik 
muammolar, 
yerlarning oldini olish va bartaraf etish 
tadbirlari. 
4 
14 
Geografik ekspertiza 
Geografik ekspertizaning mohiyati va 
maqsadi. 
Qurilgan 
yoki 
qurilishi 
mo‘ljallangan 
oboektlarni 
geografik 
jihatdan ekspertiza qilish. Geografik bilim, 
geografik fikrlash va geografik madaniyat 
2 
15 
Iqtisodiy rayonlashtirish va 
mintaqaviy siyosat 
Iqtisodiy 
rayonlashtirishning 
hozirgi 
davrdagi mohiyati va maqsadi, uning 
amaliy ahamiyati; rayonlashtirish omillari 
va tamoyillari. Mintaqaviy siyosat, uning 
tarmoq 
yo‘nalishlari 
va 
bosqichlari 
(darajalari). 
Rivojlangan 
va 
rivojlanayotgan mamlakatlar mintaqaviy 
siyosati. Mintaqaviy siyosat va hozirgi 
zamon geosiyosati 
4