O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi namangan davlat universiteti «Geografiya» kaferdrasi

Iqtisodiy geografiya fani
bir qator fanlar bilan o’zaro aloqada bo’lib unin
g 
tadqiqotlari va xulosalaridan keng foydalanadi. Iqtisodiy geografiya fani bilan 
aloqador fanlar tizimini ikkiga bo’lish maqsadga muvofiq.
 
1) Tabiiy
 
fanlar - 
ya’ni tabiiy geografik fanlar tizimi, geologiya, biologiya va 
tarmoqlar ekologiyasi; 
2) Iqtisodiy va ijtimoiy - gumanitar fanlar - 
ya’ni jahon iqtisodiyoti, mikro 
va makroiqtisodiyot, sanoat iqtisodiyoti, agrosanoat iqtisodiyoti, transport 
iqtisodiyoti, menejment va marketing, tashqi iqtisodiy aloqalar va xalqaro 
munosabatlar, statistika, axborotlar texnologiyasi va informatika, falsafa, tarix, 
mamlakatlar milliy iqtisodiyoti, iqtisodiy-geografik fanlar tizimi, tabiatdan 
foydalanish iqtisodi, ijtimoiy ekologiya, sotsiologiya va xalqaro huquq. 
Ko’rinib turibdiki, Iqtisodiy geografiya fani ko’plab f
anlar bilan uzviy 
aloqada bo’lsada, bu fanlar bilan qo’shilib ketmaydi va mustaqil fan bo’lib, 
jamiyatni hududiy tashkil etish va boshqarishni majmuali o’rganishi bilan ajralib 
turadi. 
Iqtisodiy geografiya predmetining asosini ishlab chiqarish kuchlarining turli 
darajadagi tarmoq, tarmoqlararo va hududiy shakllanishi, rivojlanishi, yuritilishi va 
boshqarilishini takomillashtirishdan iborat jarayonlar tashkil qiladi. Bu jarayonlar 
nihoyatda murakkab ijtimoiy-
iqtisodiy tizimlar va muammolarni o’z ichiga olad
i: 
tabiiy muhit va tabiiy resurslar majmuasi, aholining demografik xususiyatlari va 
joylashish tizimlari-kichik qishloqdan (ovul) - to urbanizatsiyaning eng rivojlangan 
shakllariga (megalopolis) qadar, mehnat resurslari, bandlik va ishsizlik, migratsiya 
jarayonlari, moddiy ishlab chiqarishning yetakchi sohasi, sanoat va uning 
tabaqalashgan tog’
-
kon, yoqilg’i
-energetika, metallurgiya (qora va rangli), 
mashinasozlik, kimyo, o’rmon
-tsellyuloza, yengil, oziq-ovqat sanoati tarmoqlari, 
qishloq xo’jaligi ishlab ch
iqarish majmuasi (ziroatchilik va chorvachilik),transport 
tizimi va uning mamlakat, mintaqaviy, xalqaro mehnat taqsimotidagi, integratsion 
aloqalarning rivojlanishidagi roli, infratuzilmalar majmuasi (ishlab chiqarish va 
noishlab chiqarish), xalqaro iqtisodiy munosabatlar, xalqaro iqtisodiy integratsiya 
hamda jahon xo’jaligi tarmoqlarini (mahalliy, mintaqaviy, xalqaro) hududiy tashkil 
qilish va ilmiy-
texnika taraqqiyoti bilan bog’liq rivojlantirish, takomillashtirish va 
istiqboli, mintaqaviy va umumbashariy muammolardan iborat. 
Ko’rinib turibdiki, Iqtisodiy geografiya fani na faqat ishlab chiqarish 
kuchlarining tarmoq va hududiy joylashtirish jarayonini o’rganibgina qolmay, 
balki jamiyatning hududiy tashkil etishni takomillashtirish va boshqarish 
to’g’risidagi fan sifatida ham muhim o’rin tutmoqda.
Ayni vaqtda, bugungi kunda T

A

ITIlarni tadqiq qilishning mutlaqo sifat 
jihatidan yangi bosqichi boshlandi. Bu davr bozor munosabatlarining jahon 
xo’jaligida 
yetakchi 
munosabatlarga 
aylanishi 
va 
tadqiqotlarni 

---

«ekologiyalashtirish», «ijtimoiylashtirish», «iqtisodlashtirish» vaqti boshlanganligi 
bilan ajralib turmoqda. 
Iqtisodiy geografiya fanining maqsadi -iqtisodchi talabalarni bugungi jahon 
hamjamiyatidagi yuz berayotgan siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy, tabiiy va ekologik 
jarayonlar hamda O’zbekistonning jahon hamjamiyatida tutgan o’rni to’g’risidagi 
bilimlar bilan qurollantirishdir.