O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi namangan davlat universiteti «Geografiya» kaferdrasi

 
3-M
A’RUZA
. FANNING TADQIQOT USULLARI 
Reja: 
1.
Hudud 
–geografik tadqiqot ob’ekti sifaida 
2.
Kartografik, geografik taqqoslash, statistik va tarixiy metodlarning iqtisodiy 
geograflar uchun ahamiyati 
3.
Ijtimoiy geografiyada miqdoriy inqilob
4.
Kuzatuv, modellashtirish, anketa-
so’rov, ekstrapolyatsiya, tizim
-tarkib 
usullari, ularning iqtisodiy va ijtimoiy muammolarni o’rganishdagi roli
5.
Hulq-atvor geografiyasining vujudga kelishi 
6.
Fanning ijtimoiylashuvi va ekologiyalashuvi 
 
Tayanch so’zlar: 
tadqiqot usullari,
 
kartografiya usuli, geografik taqqoslash, 
statistik tahlil, tizim-
tarkib, sotsiologik so’rov usuli.
 
Iqtisodiy rivojlangan mamlakatlarda XX asrning 50-yillaridan iqtisodiyotda 
mikro va makrotahlil bilan bir qatorda alohida ijtimoiy-iqtisodiy, tabiiy-tarixiy 
tizim sifatida mamlakat hududlarini (mintaqalarini) o’rganish boshlandi. Natijada, 
iqtisodiy fanlar tizimida mustaqil «Mintaqaviy iqtisodiyot va boshqaruv» fani 
shakllandi va bugungi kunda ham izchil rivojlanib bormoqda. 
Har bir fanda shu fann
ing tub mohiyatini ochib beruvchi tushuncha bo’ladi. 
Jumladan, biologiyada - xujayra, matematikada - son, fizikada - materiya va 
energiya, inson geografiyasi fanida esa bunday tushuncha 
hudud va mintaqadir
.
«Hudud»
- 
yer sharining ma’lum bir qismi bo’lib,
o’zining geografik holati 
va boshqa tabiiy belgilariga ko’ra boshqa hududlardan ajralib turadi. 
Hudud 
tushunchasini akvatoriya (yer sharining suv bilan qoplangan bir qismi), aerotoriya 
(yer shari atmosferasining bir qismi) kabi tushunchalar to’ldiradi. Ay
ni vaqtda 
hudud, akvatoriya va aerotoriya tushunchalari birgalikda geotoriya tushunchasini 
hosil qiladi. Hudud tushunchasining g’oyat murakkab va kattaligi uni mintaqalarga 
bo’lib, o’rganishni taqozo qiladi.