O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi namangan davlat universiteti «Geografiya» kaferdrasi

 
 Ishlab chiqarish kuchlarini joylashtirish va hududiy tashkil qilish
. 
«Joylashtirish» termini juda aniq tushuncha bo’lib iqtisodiyotning xom ashyo, 
yoqilgi, energiya manbalari, mehnat resurslari va tayyor mahsulotlarni iste’mol 
qiluvchilarning aniq hududlarda joylashganligini ifodalaydi. Ishlab chiqarish 
kuchlarini joylashtirish juda keng ma’noda yer sharida, mintaqalarda, mamlakat, 
iqtisodiy rayonlarda iqtisodiyotning hal qiluvchi tarmoqlari - sanoat, qishloq 
xo’jaligi, transport tizimining hududiy taqsimlanishidir. Ishlab chiqaris
h kuchlarini 
joylashtirishga 
tabiiy 
shart-sharoitlar, 
tabiiy 
resurslardan 
foydalanish 
imkoniyatlari, aholining tabiiy o’sishi, zichligi, shaharlar, iste’mol mintaqalari va 
hududning geostrategik holati ta’sir ko’rsatadi. Keyingi yillarda, ishlab chiqarish 
kuchlarini joylashishiga ilmiy-texnika inqilobi, ekologik muammolar, yangi 
hududlarni o’zlashtirish kuchli ta’sir etmoqda.
«Hududiy tashkil etish» termini «joylashtirish» terminiga nisbatan juda keng 
va chuqur tushuncha bo’lib murakkab tabiiy, ijtimoiy
-iq
tisodiy tizimlarni o’z 
tarkibiga oladi. Ishlab chiqarish kuchlarini hududiy tashkil qilish - geografik 
(hududiy) mehnat taqsimoti, hududiy ishlab chiqarish va agrosanoat majmualarini, 
iqtisodiy rayonlar, aholi joylashishi, aholi joylashishining zamonaviy v
a o’ta 
zamonaviy shakllari, shaharlar taraqqiyoti, rayonlararo va rayon ichidagi ishlab 
chiqarish aloqalari, hududlarning majmuali ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi, 
antropogen faoliyat va uning oqibatlaridan iborat - jamiyatni tashkil etish tizimlari 
va bu tizimlarning boshqarish majmuasidir. 
Sh
unday qilib, ishlab chiqarish kuchlarini «joylashtirish» tushunchasiga 
nisbatan «hududiy tashkil qilish» tushunchasi miqdor va sifat jihatidan farq qilib 
ishlab chiqarish kuchlarining samarali joylashishi, boshqarilishi va istiqbolini 
ifodalaydi.