O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi namangan davlat universiteti «Geografiya» kaferdrasi

Xalqaro ishchi kuchi migratsiyasining 5 yo’nalishini ta’
kidlash 
mumkin: 
1.
Rivojlanyotgan mamlakatlardan rivojlangan mamlakatlarga migratsiya. 
2.
Iqtisodiy mamlakatlar ichida migratsiya. 
3.
Rivojlanayotgan mamlakatlar ichida ishchi kuchi migratsiyasi 
4.
MDH mamlakatlardan iqtisodiy jihatdan rivojlangan mamlakatlarga 
migratsiya 

---

5.
Ilmiy hodim, malakali mutahassislarni rivojlangan mamlakatlardan 
rivojlanayotgan mamlakatlarga migratsiya 
Ishchi kuchi migratsiyasi ishchi kuchini import va eksport qiladigan 
mamlakatlarga qanday tao
sir ko’rsatadi?
Horijdan ishchi kuchi qabul qilayotgan mamlakatlar quyidagi imtiyozlarga 
ega bo’ladi:

Chet el ishchi kuchining nisbatan arzonligi bilan bo
ьliq bo’lgan ishlab chiqarish 
harajatlari 
kamayganligi 
tufayli 
mamlakatda 
ishlab 
chiqariladigan 
mahsulotlarning raqobatbardoshligi oshadi. 

Horijiy ishlar tovar va xizmatlarga talabni oshirib, ishlab chiqarishni 
jonlashtiradi 

Qabul qilinayotgan mamlakat malakali ishchi kuchini import qilib, maolumot 
va profecional tayyorgarlikka ketgan harajatlarni tejab qoladi 

Iqtisodiy inqiroz va ishsizlik vaziyatlarida horijiy ishchilar maolum darajada 
amortizator bo’lib hizmat qiladi va birinchilar qatorida ish joyini bo’shatadi

Horijiy ishchilar o’sha davlatda bo’lgan davrlarida p
ensiya va turli ijtimoiy 
programmalardan chetda qoladilar. 
Ishchi kuchini eksport qiladigan mamlakatlar uchun quyidagi imtiyozlar 
mavjud: 

Mamlakat uchun ishchi kuchi eksporti valyuta tushumlarining qatoiy manbai 
bo’lib hizmat qiladi.
Xalqaro valyuta fondining mao
lumotlarigan ko’ra, tovar eksportida foyda foizi 
20%ni, hizmatlar eksportida 50%ni tashkil etilsa, ishchi kuchi eksportida foyda 
normasi o’rtacha 63%ni tashkil qiladi. Misol uchun Misrda 
Suvaysh kanalining 
ekspluataciya qilishda davlat hazinasiga 970 mln dollar daromad tushgan 
bo’lsa, horijdagi ishchilar yuborgan pul p
ere
vodlari 3.2 mlrd dollar bo’ladi.
Yamanda bir hilgi yillarda immigrandlarning pul perevodlari miqdori tovar 
eksporti tush
umiga qaraganda 30 marta ko’proq bo’lar edi.

Ishchi kuchining eksporti mamlakatda ortiqcha ishchi kuchi muammosini ancha 
engillashtiradi 

Ishchi kuchini eksport qilgan mamlakatlar uchun ishchi kuchi yangi 
texnologiya bilan tanishadi. Lekin "aql oquvi" muammosi - milliy iqtisod uchun 
nixoyatda zarur bo’lgan malakali kadrlarni k
etib qolishi salbiy holdir. 
O’zb
ekistonning chet elga ishchi kuchini eksport qilishi shartmi yoki shart 
emasmi? 

Ishsizlik masalasining keskinligini pasaytiradi. 

Milliy daromadga horijdagi fuqarolarimiz ishlayotgan mamlakatlarning 
valyutasi kelib 
qo’shiladi
. Bu daromad hisobiga yangi ish joylarini barpo etish, 
ishsizlikni ijtimoiy himoyalashga zarur 
bo’lgan
mabla
ь
larga ega 
bo’lish
mumkin. 

Shartnoma asosida ishlab kelganlar 
o’zlarining
moddiy ahvollarini yaxshilash 
uchun va oila aozolarini ehtiyoji uchun mabla
ь 
topib keladilar. 

---


Fuqarolar horijiy korxonalarda mavjud 
bo’lgan
mehnatni tashkil etish, mehnat 
intizomi, uni boshqarish, unumli mehnat qilish hamda zamonaviy bilimlar bilan 
o’z
ongini boyitib qaytadilar.