O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi namangan davlat universiteti «Geografiya» kaferdrasi

iqtisodiy va sotsial 
gegografiya mustaqil fan sifatida turli mamlakat va rayonlarda ishlab 
chiqarish kuchlarining rivojlanish va joylanish xususiyatlari hamda inson 
hayot faoliyati va yashash tarzining hududiy jihatlarini o’rganadi
. qisqacha 
qilib esa ijtimoiy geografiyani jamiyat hayoti va faoliyatini hududiy tashkil etish 
to’g’risidagi fan deb ta’riflash
to’g’ri bo’ladi. SHubhasiz, keltirilgan ta’rif ham 
mutloq aniqlikka da’vogar emas. Ammo, shu bilan birga aminmizki, u iqtisodiy va 
ijtimoiy jabhalarni o’z doirasiga olgan holda fanning tub mohiyatini o’zida aks 
ettiradi va uni to’la ifodalab beradi.
Beri
lgan ta’rifning ega va kesimi, aniqlovchisi va to’ldiruvchisi, ya’ni 
birinchi va ikkinchi darajali qismlari mavjud. Chunonchi, agar ushbu ifodalardan 
gapning egasi «turli mamlakat yoki rayon», «hudud» tushunchalari olib tashlansa, 
u holda geografiyaga o’ri
n qolmaydi. Demak, aynan ana shu iboralar ushbu 
ta’rifning geografiyaga taalluqliligidan dalolat beradi.
Huddi shunday, «xususiyat» (kesim) so’zi ham geografiya uchun o’ta 
muhimdir. Chunki, fanning asosiy, pirovard maqsadi ishlab chiqarish kuchlarining 
jo
ylashuvi, inson hayot tarzining turli rayonlardagi o’ziga xos va betakror 
xususiyatini ochib berishidan iboratdir (tarixda ham aynan shunday: jamiyat 
taraqqiyotidagi turli davrlvr xususiyati aniqlanmasa, ushbu fan o’z mohiyatini 
yo’qotadi). Zero, hamma joyda bor narsa geografiyada mutlaqo bo’lmasligi kerak. 
Agar hamma joy bir rangda tekis, bir xil darajada bo’lganda edi, geografiyaning 
ham, qolaversa jamiyat rivojlanishining ham o’zi bo’lmas edi.
Bizning ta’rifimiz qo’pol bo’lmasligi va kengayib ketmasligi 
uchun unga 
majmualar yoki komplekslar (tizimlar) g’oyasi kiritilmadi. Aslida esa iqtisodiy va 
sotsial geografiya o’zi o’rganayotgan voqelikni muayyan hududda va faqat 
alohida-
alohida emas, balki o’zaro aloqadorlikda, ya’ni ma’lum bir hududiy 
tizimlar doir
asida ko’radi.
Shu bois yuqoridagi berilgan ta’rifni yanada mukammallashtirsa bo’ladi, 
ya’ni: «