O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti tehnologik ta’lim kafedrasi fan va texnika tarixi

 
- muammo aniq yechimini topdi (0,5 ball) 
 
 
- mantiqan to‘g‘ri xulosa chiqarildi (0,5 ball) 
 
 
- misollar bilan umumlashtirildi (0,5 ball) 
 
 
Jami: (3 ball) 
 
 
 
0,5 ball – «a‘lo» 
2,5 – 3 ball – «a‘lo» 
0,4 ball – «yaxshi» 
1,9 – 2,4 ball – «yaxshi» 
0,3 ball – «qoniqarli»
2,3 – 1,8 ball – «qoniqarl 

---

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA‘LIM VAZIRLIGI 
Ro‘yxatga olindi 
BD – 5112100 – 3.16 raqami 
2019 yil ―_‖ ______ 
Vazirlikning 
2012 
yil 
―____‖ 
_________dagi ―____‖-sonli buyrug‘i 
bilan tasdiqlangan 
FAN VA TEXNIKA TARIXI 
FAN DASTURI 
Bilim sohasi:
Ta‘lim sohasi: 
Ta‘lim yo‘nalishi:
100 000 – gumanitar
110000 – pedagogika
5112100 – mehnat ta‘limi
Toshkent – 2019 

---

Fanning o‘quv dasturi Oliy va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta‘limi o‘quv – metodik 
birlashmalari faoliyatini Muvofiqlashtiruvchi kengashning 2019 yil ―___‖________dagi ―____‖
- son majlis bayoni bilan ma‘qullangan. 
Fanning o‘quv dasturi Nizomiy nomidagi Toshkent Davlat pedagogika universitetida ishlab 
chiqildi va turdosh oliy ta‘lim muassasalari bilan kelishildi. 
Tuzuvchilar: 
A.E.Parmonov 
- Nizomiy nomidagi TDPU dotsenti, p.f.n. 
Sh.A.Sharipov 
- Nizomiy nomidagi TDPU dotsenti, f-m.f.n. 
G`.Abduqodirov 
- Nizomiy nomidagi TDPU katta o‘qituvchisi 
N.I.Tursunbayev 
- Nizomiy nomidagi TDPU katta o‘qituvchisi 
J.A.Xamidov 
- Nizomiy nomidagi TDPU o‘qituvchisi 
X.T.To‘lqinova 
- Nizomiy nomidagi TDPU o‘qituvchisi 
Taqrizchilar: 
A.Y.Cho‘liyev 
– Guliston davlat universiteti ―QXMQI va IChT‖ kafedrasi 
o‘qituvchisi 
Z.D.Parmanova 
– Sergeli tumani 304 – umumta‘lim maktabining mehnat ta‘limi 
o‘qituvchisi
Fanning o‘quv dasturi Nizomiy nomidagi Toshkent Davlat pedagogika universiteti Ilmiy-
metodik kengashida tavsiya qilingan (2019_ yil ―___‖ _________dagi ―___‖ -sonli bayonnoma). 

---

Kirish. 
«Fan va texnika tarixi» fanining ishchi o`quv dasturi tuzilmasi va mazmuni.
Ushbu dastur fan va texnika tarixi kursinng predmeti, maksad va vazifalari, uning 
dolzarbligi, ilmiy va amaliy aqamiyatini o`rganadi, qamda talabalarga "Fan va texnika" 
tushunchasi, uning rivojlanish qonuniyatlari va tamoyillari, fanning tarkibi va tuzilishi, uni 
tashkil qilish va boshqarish, fanning tasnifi. Fanning ijtimoiy roli va uning rivojlanish istiqbollari 
xaqida tushuncha beradi Mustaqil O`zbekistonda fan taraqqiyoti va texnikani rivojlanishi haqida 
ma`lumotlar beradi. "Kadrlar tayyorlash Milliy Dasturi"da ko`rsatib o`tilgan talaba-yoshlarning 
tarixiy dunyoqarashini boyitish, ulardan mustaqil fikrni qaror toptirish, Fan va texnika tarixining 
inson va jamiyat tarixi bilan uzviy boqliqligini ko`rsatib berish bilan belgilanadi. 
Fanni o`qitishdan maqsad. 
Fan-jamiyat ma`naviy madaniyatning shakllaridan biri xisoblanadi, uning rivojlanishi 
inson xayotiy faoliyatining barcha jabxalarning yangilanishida asosiy faktorlardan biridir. Fan va 
texnikaning tarixini o`rganish, yangi qonuniyatlarini qo`shib tadqiq etish, talabalarni 
dunyoqarashlarini shakllantirishdan iborat. 
Fanning o`rganadigan muammolari: 
Fan va texnikaning tarixiy taraqqiyotining umumiy rejasi va bosqichlarini o`rganish. 
Uning ijtimoiy rolini va rivojlanish istiqbollarini, fan va texnikani tsivilizatsiyalarga qo`shgan 
xissalarini o`rganish muammolari. Fanlarning tuzulishi va klassifikatsiyalash muammolari. Ilmiy 
bilimlarni nazariy maslaxatlarini amaliyotda qo`llash yo`llari va uslublari. Mustaqil 
O`zbekistondagi Fan va texnika taraqqiyoti va uning vazifalaridagi muammolar. Ilmiy 
muassasalarning tashkil topishi va ularni xozirgi faoliyatidagi muammolari. Ilmiy texnika, 
axborot va axborot texnalogiyalaridagi rivojlanishning moxiyati. 
Boshqa fanlar bilan bo-liqligi. 
Fan va texnika tarixi serqirra va murakkab xisoblanib, aniq, tabiy ijtimoiy va gumanitar 
fanlar bilan bevosita va bilvosita chambarchas bo-liqdir. 
Fanning tarkibi. 
«Fan va texnika tarixi» fanini o`qitish uchun Ma`ruzalarda antik davrda falsafiy, ilmiy 
tafakkurning paydo bo`lishi. SHarq va -arb uy-onish davri fani, ilmiy texnika inqiloblari. 
Mustaqillik davrida Fan va texnika taraqqiyoti xaqida bayon etildi. 
Amaliy va laboratoriya mash-ulotlarda talabalar mavjud adabiyotlar asosida fan va 
texnikaning tarixiy taraqqiyotidagi muammolarni yoritilishini o`rganadi. 
Fanni o`qitishda zamonaviy axborot va pedagogik texnologiyalar. 
Talabalarning o`zlashtirishlari uchun o`qitishning ilqor va zamonaviy usullaridan 
foydalanish, yangi informatsion-pedagogik texnologiyalarni tadbiq etish muxim axamiyatga 
egadir.
Fanni o`zlashtirishda darslik, o`quv va uslubiy qo`llanmalar, ma`ruza matnlari, tarqatma 
materiallar, elektron materiallar, virtual stendlardan foydalaniladi. Ma`ruza, amaliy va 
laboratoriya darslarida mos ravishdagi ilqor pedagogik texnologiyalardan foydalaniladi.
Kirish. Fan va texnika tarixi fanining maqsad va vazifalari.Qadimgi va o‘rta asrlar davri 
fizikasini texnika rivojidagi o‘rni.Markaziy Osiyoda Temur va temuriylar davri fani va 
texnikasi.Uyғonish davri. XIV-XVI asrlar Evropada ilmiy bilimlar rivojida yangi davr.Xorijda 
ilmny-texnika taraqqiyoti (Rivojlangan mamlakatlar misolida)Texnik qurilmalar va ularning 

---

modernizatsiya qilish.Inson mexnatida fan yutuqlari va texnik vositalarning o`rni.O‘zbekistonda 
engil sanoatni rivojlanish tarixiO`zbekiston respublikasi mustaqillik davri fani va texnikasi 
taraqqiyoti. 
Amaliy mashg‘ulot.Fan va texnika tarixi Qadimgi dunyo fani va texnikasiIlimga tayangan 
taraqqiyotO`rta osiyoda fan va texnikani rivojiXorijda ilmny-texnika taraqqiyotini 
boshqarish masalalari(Evropa davlatlari)O`zbekiston fani va texnikasi taraqqiyoti va kelajagi.
Labaratoriya mash-ulotlari mazmuni Fan va texnika tarixi. Fizik qonunlarni texnikada 
ishlatilishi. Energiyani o`zgartirish qurilmalari bilan tanishish. Xarakatni uzatish qurilmalari 
bilan tanishish. Antifriksion qurilmalar rivojlanishi bilan tanishish. Kimyo qonunlari texnikada 
ishlatilishi 
Mustaqil ishlarni tashkil etishning shakli va mazmuni. 
Darslik va o`quv qo`llanmalarning (ularning to`la ta`minlanganligi taqdirda) boblari va 
mavzularini o`rganish. Tarqatma materiallar bo`yicha ma`ruza qismlarini o`zlashtirish. O`qitish 
va nazorat qilishning avtomatlashtirilgan tizmlari bilan ishlash. Fanning boblari va mavzulari 
ustida ishlash. 
Fandan nazariy va amaliy mash-ulotlar o`tish davomida talabalarni ijodiy jarayonga 
yo`naltirish, ularni tahlil qilish, mustaqil ishlashga o`rgatish, mashqlar bajarish. Badiiy asarlarni 
estetik--oyaviy jihatdan tahlil qilish, klassik asarlar matni ustida ishlash, adabiy jarayonni 
kuzatib borish. Malakaviy amaliyotni o`tish cho-ida yangi tehnika, jihozlar, keng ko`lamli ilmiy 
ish olib borishga qulay jarayonlar va tehnologiyalarni o`rganish. Talabalarning ilmiy-tadqiqot 
ishlarini bajarish bilan bo-liq xolda fanning muayyan boblari va mavzularini chuqur o`rganish.