O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi namangan muhandislik qurilish instituti

Xaridorlar uchun
Bizning MBBTda yuzlab mahsulot nomlari keltirilgan: Kompuyuter qurilmalari (ichki,tashqi,periferik)-aperativ xotira,video adapter,qattiq disk,platalar shuningdek monitor,sisterma bloke va periferiklar majmualari mavjud.
Bizning savdo platformamizning qulay ishlashi foydalanuvchiga tanlovni osonlashtirishga imkon beradi, chunki:

• 
  mahsulotni nomi va kategoriya bo'yicha qidirish;
  
• 
  xususiyatlar va narx bo'yicha tanlash;
  
• 
  tovarlar yoki xizmatlarning batafsil tavsifi;
  
• 
  tovarlar yoki xizmatlar fotogalereyasi.
  

Ma'lumotlar bazalari va elektron jadvallar (masalan, Microsoft Access) ma'lumotlarni saqlashning qulay usullaridir.

Ularning asosiy farqlari quyidagilardir:

• 
  Ma'lumotlar qanday saqlanadi va manipulyatsiya qilinadi
  
• 
  Ma'lumotlarga kim kirishi mumkin
  
• 
  Qancha ma'lumotni saqlash mumkin
  

Elektron jadvallar dastlab bitta foydalanuvchi uchun mo'ljallangan bo'lib, ularning xarakteristikalari buni aks ettiradi. Ular juda murakkab ma'lumotlarni manipulyatsiya qilishni talab qilmaydigan bitta foydalanuvchi yoki kam sonli foydalanuvchilar uchun juda yaxshi. Boshqa tomondan, ma'lumotlar bazalari uyushgan ma'lumotlarning ancha katta to'plamlarini, ba'zan esa katta hajmlarni saqlash uchun mo'ljallangan. Ma'lumotlar bazalari bir vaqtning o'zida bir nechta foydalanuvchilarga juda murakkab mantiq va til yordamida ma'lumotlarga tez va xavfsiz kirish va so'rash imkonini beradi.
Ma'lumotlar bazalarining ko'p turlari mavjud. Muayyan tashkilot uchun eng yaxshi ma'lumotlar bazasi tashkilot ma'lumotlardan qanday foydalanish niyatida ekanligiga bog'liq.


II Bob. “Kompuyuter qurilmalari” sotish bilan shug’ullanuvchi shahobchaning ma’lumotlar bazasi axborot tizimini ishlab chiqish.

2.1 “Kompuyuter qurilmalari” sotish bilan shug’ullanuvchi shahobchaning ma’lumotlar bazasi avtomatlashtirilgan axborot tizimini ishlab chiqishga mo`ljallangan dasturiy vosita imkoniyatlari.

Access dasturi Microsoft-ning eng keng tarqalgan ofis to'plami to'plamiga kiritilgan. Ushbu dastur o'ziga xos tarzda universaldir. Shu bilan birga, dasturni ishlatish oson va oddiy foydalanuvchi uchun mavjuddir. Va bularning barchasi uchun interfeys javobgardir. Ushbu dasturni takomillashtirish jarayonida o'ziga xos xususiyatlar joriy etildi. Ma'lumotlar jadvallar yoki diagrammalar shaklida taqdim etilishi mumkin. Va agar biz ushbu dasturdan har qanday foydalanuvchi (yangi boshlang'ichdan professional ishlab chiquvchigacha) foydalanishi mumkinligini hisobga olsak, unda shubhasiz Microsoft-ning Access -si har qanday murakkablikdagi muammolarni hal qilishning eng yaxshi vositasi deb ayta olamiz.. Microsoft Access bazasining tavsifi
Access ma'lumotlar bazasi - bu mdb kengaytmasiga ega bo'lgan fayl. Ushbu fayl nafaqat barcha jadvallarni, balki Access dasturlaridagi boshqa ob'ektlarni ham o'z ichiga olishi mumkin - so'rovlar, shakllar, hisobotlar, ma'lumotlarga kirish sahifalari, makroslar va modullar.
Ma'lumotlar bazalarini yaratish va ulardan foydalanishning asosiy vazifalaridan biri foydalanuvchilarga mavjud ma'lumotlar asosida kerakli ma'lumotlarni taqdim etishdir. Access ushbu maqsadlar uchun shakllar va hisobotlarni taqdim etadi.
Access dasturini ishga tushirganingizda asosiy Microsoft Access oynasi paydo bo'ladi.
Mavjud ma'lumotlar bazasini ochish uchun uchta usuldan birini qo'llashingiz mumkin. Fayl menyusida ilgari ochilgan fayllar ro'yxatidan kerakli faylni tanlang.
Agar Fayl menyusida bunday ro'yxat bo'lmasa, Asboblar, Variantlar buyrug'i yordamida Variantlar dialog oynasini oching, Umumiy yorlig'ini oching va Yaqinda ishlatilgan fayllar ro'yxati katagiga belgi qo'ying. Ilovalar oynasining o'ng tomonida joylashgan vazifalar panelidagi ro'yxatdan faylni tanlang. Fayl menyusidagi Ochish buyrug'ini tanlang va keyin tanlang kerakli fayl Ma'lumotlar bazasi faylini ochish dialog oynasida.
Har bir ma'lumotlar bazasi ob'ekti ikki rejimda ishlashi mumkin. Birinchi rejim ijro rejimi deb nomlanadi (shartli ravishda, chunki u har xil turdagi ob'ektlar uchun bir oz farq qiladi):

• 
  jadvallar, so'rovlar, shakllar va ma'lumotlarga kirish sahifalari uchun ushbu rejim mos keladigan ob'ektni ochishni anglatadi va mos ravishda jadvallar rejimi (jadvallar va so'rovlar uchun), formalar rejimi, sahifalar rejimi deb nomlanadi;
  
• 
  hisobot uchun bu oldindan ko'rish rejimi;
  
• 
  so'l uchun bu haqiqatan ham ijro etish tartibi;
  
• 
  ushbu rejim modul uchun o'chirilgan.
  

Ikkinchi rejim - bu Konstruktor rejimi. Ushbu rejim barcha turdagi ob'ektlarga taalluqlidir va ob'ektlarni yaratish va o'zgartirish uchun mo'ljallangan.
Chap tomonda Ma'lumotlar bazasi oynasining asboblar panelida uchta asosiy tugma mavjud: birinchi tugma qaysi nom tanlanganiga qarab nomini o'zgartiradi. Jadval, so'rov, shakl, sahifa yoki Sevimlilar guruhi tanlanganda tugma Ochiq bo'ladi. Agar hisobot tanlangan bo'lsa - Ko'rib chiqish, agar so'l yoki modul bo'lsa - Ishga tushirish. Ism yonidagi belgi shunga mos ravishda o'zgaradi. Har bir variantdagi ushbu tugmachaning nomi maqsadni aniq aks ettiradi.

2.2. “Kompuyuter qurilmalari” sotish bilan shug’ullanuvchi shahobchaning ma’lumotlar bazasi dasturiy vositani ishlab chiqish uchun algoritmik sxemasi.

Dasturiy vositani ishlab chiqish uchun algoritmik sxemani quyudagi ma’lumotlar bazasining yani jadvallarimizning bog’lanish holatidan foydalanamiz.

YO’Q

HA

YO’Q HA

2.3. “Kompuyuter qurilmalari” sotish bilan shug’ullanuvchi shahobchaning ma’lumotlar bazasi dasturiy vositani ishlab chiqish texnologiyasi.

Amaliy qism.
Ma’lumotlar bazasini loyihalash.
Ma’lumotlar bazasini yaratishdan avval relyatsion ma’lumotlar bazasini
loyixalash, xolatini aniqlash ma’lumotlarni mantiqiy tuzilishini va jadvallararo
aloqani aniqlash lozim bo’ladi. Quyida ma’lumotlar bazasini loyihalash va yaratish
bosqichlari keltirilgan:

• 
  Ma’lumotlar bazasi tuzilishini yaratish(2-rasm);
  
• 
  Jadvallarni tasvirlash;
  
• 
  Jadval qatorlarini tasvirlash;
  
• 
  Access dasturlash tilida jadvallarni yaratish;
  
• 
  Jadvallarni ma’lumotlar bilan to’ldirish.
  
• 
  

Kompuyuter qurilmalari






MS Access da jadvallarni yaratish.
Asseccni ishga tushirib, Пустая база данных ni tanlaymiz MBga nom berib, kerakli joyga saqlanadi.

Главная menyusidan Режим-Конструктор tanlab olinadi.

Jadval maydonlari qabul qila oladigan qiymatiga qarab, to’ldirilishni
boshlanadi (6-rasm).
Maydonlar — MO tuzilmasining asosiy elеmеntlaridir. Ular ma'lum
xususiyatlarga ega bo’ladilar. Uar qanday maydonning asosiy xususiyati uning
uzunligidir. Maydon uzunligi undagi bеlgilar soni bilan ifodalanadi.
Turli tipdagi maydonlar turli maqsadlarda ishlatiladi va turli xossalarga ega
bo’ladi.
1. Oddiy matn maydoni. Bеlgilar soni 255 dan oshmasligi kеrak.
2. Katta o’lchamli matn maydoni. Bеlgilar soni 65535 dan oshmasligi shart.
3. Sonli maydon. Sonli ma’lumotlarni kiritishga xizmat qiladi va hisob
ishlarini bajarishda foydalaniladi. Bu maydon 1,2,4,8 va 16 baytli bo’lishi
mumkin.
4. Sana va vaqt maydoni. Bu maydon sana va vaqtni bichimlangan holda
saqlab qo’yish imkonini bеradi (01.06.01 20:29:59). 8 bayt o’lchamga ega.
5. «Pul birligi» nomi bilan ataluvchi maydon. Bu maydondan hisob-kitob
ishlarini yuritishda foydalaniladi.
6. Hisoblagich maydoni. Bu maydon 4 bayt uzunlikka va avtomatik ravishda
ma'lum songa oshib borish xususiyatiga ega. Ushbu maydondan yozuvlarni
nomеrlashda foydalanish qulaydir.
7. Mantiqiy amal natijasini saqlovchi maydon. Bu maydon «rost» (true) yoki
«yolg’on» (false) q’iymatni saqlaydi. Maydon o’lchami 1 bayt.
8. OLE — nomi bilan yuritiluvchi maydon. Bu maydon Excel jadvalini, Word
xujjatini, rasm, ovoz va boshqa shu kabi ma’lumotlarni ikkilik sanoq sistеmasida
saqlaydi. Maydon o’lchami 1 G baytgacha.
9. Gipеrssilka maydoni. Bu maydon bеlgi va sonlardan iborat bo’lib, biror
fayl yoki saytga yo’l ko’rsatadi.
10. Qiymatlar ro’yxatidan iborat bo’lgan maydon. Bu maydon bir qancha
qiymatlardan iborat bo’lgan ro’yxatdan tanlangan aniq bir qiymatni saqlaydi.
Demak quyudagilarni birma –bir amalga oshiramiz

Asosiy jadval “Kompuyuter qurilmalari”

Asosiy jadvalimizga bog’lanuvchilarni ham yuaratib olamiz

Barcha jadvallarni to’ldiramiz va qurilmalarni nomlari orqali har biriga jadval yasab chiqamiz.

Masalan

Shu holatda har biri uchun shu amallarni bajarib chiqsak quyudagicha jadvallarnio ko’rishimiz munkin

Jadvallarimiz esa quyudagicha bog’lanadi