O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi namangan muhandislik tеxnologiya instituti “Kimyo-tеxnologiya” fakultеti

2 zona – suyuqlanish zonasi - suyuqlanish boshlangandan to butunlay granulni suyuqlangan xolatga kеlguncha shnеk masofasi qabul qilingan.
3 zona – dozalash, bu zonada butunlay suyuqlangan, xarorat bir tеkis taqsimlangan va suyuk polimеr bir xil xossaga ega bo’lishini ta'minlash zonasidir va suyuqlanma siqib chiqarishga tayyor.
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
PE granula
EKSTRUZIYALASH USULI BILAN QUVUR OLISH TEXNOLOGIYASI
1-ekstruder; 2-shakklovchi kallak; 3-kalibrlovchi kallak; 4,5- sovutish zonalari; 6-truba; 7- o`lchovchi moslama; 8- tortuvchi moslama; 9- qirquvchi moslama; 10- qabul qiluvchi stol.
EKSTRUDER
Ishlab chiqarishdagi qaytar va qaytmas hom ashyoning yo’qotilishlari jadvali.

№	Yo’qotilish jarayonlari Turlari	Qaytar	Qaytmas
1.	Tashishdagi (transportirovka)	-	0.005
2.	Xomashyoning quritish	-	0.05
3.	Aralashtirish	0.4	0.5
4.	Ekstruziyalash	0.3	0.2
5.	Texnologik rejimlar	1	2
	Yoqotishlash yig’indisi	1,7	2.755

Maxsulot uchun retsept.

№	Materiallar	Massa kg	100 %
1	Ikkilamchi PP	70 kg	70
2	Birlamchi PP	30 kg	30
	Jami: 100	100	100

Qaytar va qaytmas jarayondagi yo’qotishlar kg hisobida

		Qaytmas	Qaytar
	Tashish	43.2	-
	Quritishda	432	-
	Aralashtirish	4320	3456
	Ekstruziyada	1728	2592
	Texnologik rejimda	17280	8640
		23 803.2	14 688

Korxonadagi ish rejimini tashkiliy hisobi
Ishlab chiqarishni 5 kunlik ish kuni hisobida olsak,
bir yilda 52 kun shanba,
52 kun yakshanba,
8 kun umumxalq bayram(dam olish) va
3 kun jixozlarni tekshirish, ta`mirlash ishlariga sarflasak
T=365-52 - 52 - 8= 252 to`liq ish kuni bo`ladi.
Biz tanlagan EKSTRUDER SJ90-800 markali ekstruder 1 daqiqada 1.33 pog`ona metr quvur ishlab chioqarishini hisobga olsak,
1 daqiqada 1.33 p/m
1 soatda 80 p/m
8 soatda 640 p/m
1 kunda (8 soatlik 3 smena) 1920 p/m quvur ishlab chiqaradi.
Demak, 3 ta EKSTRUDER SJ50-800 markali ekstruder 1 yilda 1500 000 p/m quvur ishlab chiqara oladi.
Asosiy uskunalar sonini xisoblash
Bir kunda 1920 metr quvur ishlab chiqarsa, bitta SJ50-800 markali ekstruder bir yilda (252 kunda) 483 840 metr quvur ishlab chiqaradi. Demak, 1 500 000 metr quvur ishlab chiqarish uchun 1 500 000: 483 840 = 3.1 = 3 ta shunday ekstruder kerak.
Foydali ish koefitsientini hisoblaymiz
Q = 40 kg /soat
FIK = 3 / 3.1 * 100 = 96.7% iqtisodiy samaraga erishildi.
Ushbu ko’rsatkichni 100 % ga yetkazish uchun korxonamizda qo’shimcha 9 kun 3 smenada ish tashkil etish kerak…
1 500 000 - (3 * 483 840) = 48 480
48 480 / 5760 = 9 kun
(252 + 9) * 5760 = 1 500 000 ±300 kg

Termaplastlar	Sochilish zichligi,kg/m3	Ruxsat etilgan namlik %	Issiq xavo bilan quritish rejimi
PE-PB	350-500	1,5-3,0	70-80оС; 0,5-1,5 с
PE-YB	400-550	2,5-5,0	80-90оС; 0,5-1,5с
PP	450-550	1,5-3,5	80-100оС; 0,5-1,5с
PVX	450-800	0,5-1,0	70-80оС; 2-4с

EKSTRUZIYALASH USULI BILAN QAYTA ISHLANADIGAN AYRIM TЕRMOPLASTLARNING XOSSALARI
EKSTRUZIYALASH USULI BILAN QAYTA ISHLASHNING TЕXNOLOGIK RЕJIMLARI

Termaplast markasi	Xarorat ос	Bosim, Setkagacha (setkadan keyin)
PE-PB	110-150	15-25 (10-15)
PE-YB	130-190	20-30 (13-18)
PP	180-250	20-30 (15-20)

ISHLAB CHIQARISHNING TEXNOLOGIK SXEMASI
Xulosa
Texnologik jarayonini nazariy kimyoviy, fizikaviy-kimyoviy, texnologik asoslari tog`risida yangi ma`lumotlarni o`zlashtirdim. Hom ashyodan tayyor maxsulot holiga kelgunga qadar bo`ladigan texnologik jarayonlar, maxsulot olish uchun sarf bo`ladigan hom-ashyo, yordamchi materiallarning xossalarini, ishlab chiqarishning texnologik sxemasi va parametrlari, tayyor mahsulotga qo'yiladigan talablar, hom ashyo va materiallarning sarf balansi kabi ko`plab tushunchalarni o`zlashtirdim.
E`tiboringiz uchun rahmat !