Oʻzbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi navoiy davlat

Mashgʻulot rejasi:

1. 
   Ofis dasturi haqida umimy ma’lumot.
   
2. 
   Offis dasturlari ya’ni Word, Excel, PowerPoint, Access, Outlook Express, yangi versiyalarini kompyuterga o‘rnatish.
   
3. 
   Offis dasturlari va ularning oldingi versiyalaridan farqli imkoniyatlari.
   

Tayanch tushunchalar: Office paketlari, Matn muharrirlari, Matn protsessorlari, MBBT, instrumentariy, kommunikatsion texnologiyalar.
Word dasturi va uning imkoniyatlari 2010 yilda Microsoft Office 2010 yangi offis paketi yaratildi. U avvalgidan ancha qulay, to'liq qayta tuzilgan interfeys mavjud. Odatiy anjomlar paneli mavzu bo'yicha buyruqlar to'plamiga o'zgartirilgan, ular foydalanuvchining u yoki bu xarakatlariga javoban ekranda paydo bo'ladi. Microsoft Office 2010 paketi ishlashi uchun tezkor xotira kamida 256 Mb, protsessor 500 MHz takt chastotali, qattiq diskda kamida 2 Gb joy bo'lishi kerak.
Microsoft Office Word 2010 yangiliklari. Microsoft Office Word 2010 rus tilidagi dasturida buyruqlarning bajarilayotgan ishga bog'liq bo'lgan menyulari, foydalanuvchiga hujjat ichiga jadvallar va boshqa grafik elementlarni kiritishni yengillashtiruvchi, foydalanish oson bo'lgan galereyalar mavjud.
Microsoft Office 2010ga XML tiliga asoslangan, yangi formatdagi fayllar kiritilgan.Word 2010 da yaratilayotgan xujjatlar, agar boshqasi nazarda tutilmagan bo'lsa, yangi kengaytirmadagi fayl sifatida saqlanadi, bunda odatiy kengaytirmaga "x" yoki "sh" suffiksi qo'shiladi. "X" suffiksi XML-fayl makroslarga ega emasligini ko'rsatadi, “m" suffiksi esa - XML- fayl makrosga ega ekanligini bildiradi. Shunday qilib, Word 2010 ning oddiy fayllari doc emas, balki docx kengaytirmaga ega.
XML-formatlar - faqat ishlab chiqaruvchilar va ular yaratiyotgan maxsulotlar uchun emas, balki aloxida foydalanuvchilar va tashkilotlar uchun bir qator afzalliklar taqdim etadi. Bu format shikastlangan fayllarning yaxshiroq tiklanishini ta'minlaydi. Fayllar, ma'lumotlarning turli qismlari bir biridan aloxida saqlanadigan, modul qoidasi asosida kuriladi. Bu, fayllarning biror bir qismi (masalan, diagramma yoki jadval) buzilgan yoki shikastlangan taqdirda xam, mazkur fayllarni ochish imkonini beradi.
Ta'kidlash joizki, yangi formatdagi fayllar bilan Word 2010 ning avvalgi versiyalarida ishlashning ilojisi yo'q. Word 2010 fayllarini avvalgi versiyalarda ochish va o'zgartirmsh uchun zarur fayllarni konvertatsiya qilish dasturlarini qo'llash lozim.
Bu jadvalning har bir katakchasi ma'lum bir buyruq piktogrammasidir. Mazkur tugmacha shu buyruqlarga tez o'tish uchun ishlatiladi.
Word 2010 oynasi ichida hujjat oynasi joylashgan. Uning ham eng yuqorisida hujjat nomi aks etgan qator mavjud, burchakda esa sizga tanish bo'lgan piktogrammalar joylashgan (1-rasm).
Bu oynada gorizontal va vertikal chizg'ichlar mavjud. Chizg'ichning oq qismi qog'ozdagi matn joylanishi sohasidir. Pastki ikkita «zajim» («qisqich») yordamida bu soha chegaralari o'zgartiriladi. Yuqoridagi «zajim» esa xat boshi joyini ko'rsatadi. Uning Gorizontal tasmalar qatori boshida to'rtta piktogramma joylashgan [6]. Ular hujjat ko'rinishining bir xolatidan ikkinchisiga tez o'tish piktogrammalaridir:
Birinchisi - oddiy rejim - u matnni kiritish, tahrirlash, формат lash uchun juda qulaydir.
Ikkinchisi - elektron hujjat rejimi - Word 2010 redaktorining yangi amali matnni o'qish jarayonini osonlashtiradi. Bu rejimda o'zgaruvchan o'lchov sohasi namoyon bo'lib, u faqat hujjat tuzilmasini ko'rsatadi.
Uchinchisi - belgilovchi rejim - hujjatga kiritilgan ob'ektlarni sahifada joylanishini yaqqol ko'rsatadi. Bu rejimda ishlash jarayonida kolontitullar, rasmlar, ramkalar va boshqa sohalarni o'zgartirish oson kechadi.
To'rtinchisi, tuzilma rejimi - hujjatning tuzilmasi bilan ishlash imkonini beradi, matnni qayta joylashtirish, sarlavhalar o'rnini almashtirish vaqtida juda qo'l keladi. Bu rejimda ishlash jarayonida hujjat tuzilmasini yopib tashlab, faqat asosiy sarlavhalarni qoldirish mumkin [6](2-rasm).
Qaysi piktogramma ustida sichqonchaning ko'rsatkichi bosilsa, hujjat o'shanga mos ko'rinishda ishga tushadi. Microsoft Word 2010 oynasining yuqori qismida fayl nomi va boshqaruv tugmalari joy olgan (3-rasm):

Bu jadvalning har bir katakchasi ma'lum bir buyruq piktogrammasidir. Mazkur tugmacha shu buyruqlarga tez o'tish uchun ishlatiladi.

Word 2010 oynasi ichida hujjat oynasi joylashgan. Uning ham eng yuqorisida hujjat nomi aks etgan qator mavjud, burchakda esa sizga tanish bo' lgan piktogrammalar joylashgan.
Bu oynada gorizontal va vertikal chizg'ichlar mavjud. Chizg'ichning oq qismi qog'ozdagi matn joylanishi sohasidir. Pastki ikkita «zajim» («qisqich») yordamida bu soha chegaralari o'zgartiriladi. Yuqoridagi «zajim» esa xat boshi joyini ko'rsatadi. Uning Gorizontal tasmalar qatori boshida to'rtta piktogramma joylashgan. Ular hujjat ko'rinishining bir xolatidan ikkinchisiga tez o'tish piktogrammalaridir:
Birinchisi - oddiy rejim - u matnni kiritish, tahrirlash, формат lash uchun juda qulaydir. Bu rejimda matnning формат lanishi va sahifaning chegaralari soddalashtirilgan holda aks etadi, bu esa matn kiritish va tahrirlash ishlarini tez bajarishga imkon beradi.
Ikkinchisi - elektron hujjat rejimi - Word 2010 redaktorining yangi amali - matnni o'qish jarayonini osonlashtiradi. Bu rejimda o'zgaruvchan o'lchov sohasinamoyon bo'lib, u faqat hujjat tuzilmasini ko'rsatadi.
Uchinchisi - belgilovchi rejim - hujjatga kiritilgan ob'ektlarni sahifada joylanishini yaqqol ko'rsatadi. Bu rejimda ishlash jarayonida kolontitullar, rasmlar, ramkalar va boshqa sohalarni o'zgartirish oson kechadi.
To'rtinchisi, tuzilma rejimi - hujjatning tuzilmasi bilan ishlash imkonini beradi, matnni qayta joylashtirish, sarlavhalar o'rnini almashtirish vaqtida juda qo'l keladi. Bu rejimda ishlash jarayonida hujjat tuzilmasini yopib tashlab, faqat asosiy sarlavhalarni qoldirish mumkin [7].
Qaysi piktogramma ustida sichqonchaning ko'rsatkichi bosilsa, hujjat o'shanga mos ko'rinishda ishga tushadi(4-rasm).

4-rasm

Yaratish (Создат-yangi fayl matnini yaratish va yangi oynaga o'tish (Открыть)- kompyuter xotirasida va diskida mavjud bo'lgan matn faylini ochish.

Yopish (Закрыть)-matn fayl oynasini yopishю
Saqlash (Сохранить)-yaratilgan faylni standart nomi bilan saqlash nom berib saqlash (Сохранить как)- matn faylini yangi nom bilan saqlash Predvoritelniy prosmotr (предварителнш npocMOTp)-hujjatning qogozga joylashuvini ko'rish
Parametri stranitsi (napaMeTpi странищ)- hujjat chegaralarini o'zgartirish qog'oz yo'nalishini o'rnatish
Pechat (печат) hujjatni bosmaga berish, bunda bosmaga berish qurilmasi printer drayverini tekshirish kerak. Bunda hujjatlarning saxifasi raqamlari va qog'oz yo'nalishi va turini berish mumkin.
Otpravit (отправит)- matn fayllarini ma'lum yo'nalish bo'yicha yo'natish Svoytva (свойства)- hujjat hususiyatlarini o'rnatish yangi: kim tomonidan Fayl menyusi pastki qismida so'ngi fayl nomi turadi.
Vixod (виход)- dastur ishini to'xtatish „Главнауа“ menyusida quyidagialrni amalga oshirish mumkin (5-rasm).
Matnni tahrirlash jarayonida siz, albatta, formatlash masalalariga duch kelasiz.

fromatlash deganda - matn ma'nosini o'zgartirmay turib, uning shaklini o'zgartirish tushuniladi. Word 2010 muharririda formatlash buyruqlari majmui Формат menyusida jamlangan.
Kopirovat (копироват)- ^л ajratilgan matn bo'lagini buferga olish
Vstavit (Вставит)- buferdagi ma'lumotlarni kursor turgan joyga qo'yish Videlit vse (вщелит все)- matnning barcha qismni belgilash Ochistit (очистит)- matnning belgilangan qismini o'chirish Nayti (найти) -biror matn bo'lagini yoki sarlovha raqamini qidirish Periyti (nepeЛrn)-biror matn bo'lagiga yoki sahifa raqamiga o'tish Zamenit (Заменит)- belgilangan matn bo'lagini boshqa matn bilan almashtirish.
Menyudagi birinchi buyruq Шрифтdir. Buyruq bajarilgandan so'ng namoyon bo'lgan oynadan ko'rinib turibdiki, u Шрифт, Интервал va Анимациya kabi uch qismdan iborat: Шрифт qismida matnda qo'llaniladigan шрифт turi, o'lchovi, rangi, yozilish shakli (J, K, Ch) tanlanadi. Undan tashqari indekslarni yuqorida yoki pastda yozish, barcha xarflarni katta qilib yoki soya bilan yozish va boshqa amallar bajariladi. Barcha parametrlar tanlangan so'ng Ok tugmachasi bosiladi. по умолчаниyu tugmachasi - kompyuter har yoqilganida avval tanlangan шрифт, tanlangan parametrlar b ilan (boshqa buyruq berilmaguncha) ishlatilishini ta'minlaydi.
отменитит ввод - bajarilgan amalni bekor qilish,orqaga qaytish.
повторит ввод - amalni qaytdan bajarish masalan, yozilgan so'zni yana bir marta takrorlash
Bipa3ar(ctrl+X)-belgilangan joyni qirqish копировaт(ctrl+C)-belgilangan joyni ko'chirib olish встaвит(ctrl+V)- ko'chirilgan yozuvni aytilagan joyga qo'yish вщелит Bce(ctrl+A)- barchasini belgilash найти(Е5)- kerakli satrni izlash заменит(СЫ+Н)- biror so'zni tegishlisi bilan almashtirish va boshqalar.

“Вставка” menyusi orqali bajariladigan amallar (6-rasm)

Undagi buyruqlar orqali jadval hosil qilish,uni yacheykalarga bo'lish, yacheykalarni o'chirib tashlash mumkin. Bundan tashqari “Таблица” da quyidagilarni amalga oshirish mumkin. сортировка- alfavit tartibida joylash формула-formulalar hosil qilish настройка-parametr va panellarni o'rnatish naрaметрi-parametrlarni o'rnatish,dokumentga parol qo'yish va boshqa amalalrni bajarish.

simvollar tartibi(8-easm)
рисунок- Rasm o'matish
схематическауа диаграмма- sxemali diagramma chizish

“Разметки стран ищ”
menyusida quyidagi amallami bajarish
mumkin (9-rasm).

9-rasm. “Разметки страниц!” menyusi
KoaoHKudan matn yozilgan varoqni bo'laklash eni va bo'yining
o'lchamlarini qo'yish mumkin (10-rasm).



-’3
10-rasm. Kolonki.
Шрифт- shriftni o'zgartirish,kattalashtirish.
Абзац- hoshiya qo'yish, intervallarni o'rnatish Список-tartib bilan raqamlash yoki tartiblash Границ и заливки-hoshiya o'rnatish yoki rang berish. Фон- rang berish Рамки- ramka o'rnatish va boshqalar.
“ Ссшки ” menyusida quyidagilarni bajaradi(11-rasm):

“


Рецензирование” menyusi buygug'lari(13-rasm):

14-rasm. “Вид” menyusi.

Word 2010 oynasini ko'rinishini o'zgartirish. Oynalarning sahifalangan ko'rinishga o'tish. Vosita panelini qoyish yoki olib tashlash. Panel instrumenti (панел инструментi)-leneykalami olish yoki qo'yish.

Qatorning tugaganini ko'rish uchun vositalar panelidagi ^л tugmani bosish kerak. Qatorni olib tashlash uchun Del klavishasini bosish kerak. Bunda kursordan o'ngda turgan simbollarni olib tashlaydi.

Backspace klavishasi bosilsa, kursordan chapda turgan simbollar olib tashlanadi.
Word 2010 programmasi ishga tushirilganda har doim vstavka rejimida ishlaydi. Bu rejimda simbollar orasidagi symbol qo'shiladi. Agar symbol o'rniga boshqa symbol yozish kerak bo'lsa zamena rejimaga o'tish kerak.
Buning uchun Insert klavishasi yoki [Зам] tugmasi 2 marta bosiladi. Yana avvalgi rejimga o'tish uchun tugmalarni o'chirish kerak.
Matnlarni formatlash.
Klaviatura va sichqoncha yordamida matynlarni belgilash.
Mantlarni formatlash uchun matnning shu bo'lagini belgilash (qora ramkaga olish) kerak. Buning uchun klaviyaturadan foydalanib matnlarni (formatlash) belgilash uchun klaviaturadagi Shift+ushlab , quyidagi □ □ □ Dtugmalardan foydalaniladi. Ctrl+5 ni ushlab bossak, hujjatning barcha qismini belgilanadi. Holatlar qatoridagi ВДЛ tugmasi yoqilsa bunda klaviyaturadan ma'lumot kiritilmaydi, faqat belgilanadi. Sichqoncha yordamida belgilash uchun qo'yidagi vazifalar bajariladi.

1. 
   Simbolni belgilash-sichqoncha ko'rsatkichi symbol yoniga keltirilib chap tugmani bosib keraklicha suriladi.
   
2. 
   So'zni belgilash-sichqoncha ko'rsakichi shu so'zdagi istalgan simbolga keltirilib chap tugma 2 marta bosiladi.
   
3. 
   Qator ajratish-sichqoncha belgisini shu qator boshiga keltirib chap tugma bir marta bosiladi.
   
4. 
   Gap ajratish uchun sichqonchani shu gapdagi istalgan simbolga keltirib Ctrl ni uchlab chap tugma 1 marta bosiladi.
   
5. 
   Abzats ajratish uchun sichqoncha shu abzats boshiga keltirillib chap tugma 2 marta bosilagi yoki ixtiyoriy simbolga keltirilib chap tugma 3 marta bosiladi.
   
6. 
   Bir necha qatorni belgilash uchun sichqoncha ko'rsatkichini belgilanayotgan qatorning boshiga keltirib chap tugma yoki yuqoriga bosib suriladi. Matnlarni formatlash uchun avval matnlarni belgilab, so'ngra format menusidagi shrift buyrug'idan yoki formatirovanie panelidagi tugmalardan foydalanish mumkin.
   

Matn bo'yicha tez harakatlanish.
Tez matn kiritish va matnni taz tahrirlash uchun matn bo'yicha tez harakatlanish kerak. Buning uchun prokrutkadagi tugmalar va klaviyaturadagi boshqaruv tugmalaridan foydalanish mumkin.
Prokrutka-surgich yordamida tez harakatlanish
Prokrutka-surgich yordamida tez harakatlanish uchun asosan vertical
prokrutkadan foydalaniladi (2-chizma).