O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi navoiy davlat pedagogika instituti pedagogika nazariyasi va tarixi

Didaktik o'yinlar bolalaming aqliy rivojlanishida, ulami bilishga undashda birmuncha afzalliklarga ega. Bu o'yinlar pedagog tomonidan o'quv-tarbiyaviy maqsadlar uchun maxsus tashkil etiladi Foydalanilayotgan materiallar turiga qarab didaktik o'yinlar predmetli- didaktik o'yinchoqlar va materiallar;- «qiyin sayohat», «labirint», so'zli- o'yin-topishmoqlar, masalalar, o'yin-sayohatlar va boshqa.
Harakatli o'yinlar bolalami jismoniy tarbiyalashda muhim vosita sanaladi. Ular har doim o'yin ishtirokchilaridan faol sensorli va dvigatelh harakatlami o'matilgan maqsadga erishish uchun bajarishni talab etadi. Musobaqa tarzida tashkil etilgan bu tur o'yinlar bolalarda ijodkorlik, epchillik, tezkorlik, zehnlilik kabi sifatlami shakllantirishga xizmat qiladi.
O'yin turlarini tanlsh bevosita bolalar yoshiga bog'liq ekanligini ta’kidlash joiz. Misol uchun, 1-sinf o'quvchisi uchun o'yin mazmun jihatdan unchalik ahamiyat kasb etmaydi, balki ularga ba’zi bir «jo'yali»topshiriqlar berilishi mumkin: chaqqon harakat qil, do'stingni yonida tur va hokazo. Ammo 10-11 yoshdagi bolalar uchun kompyuter orqali bajariladigan immitativ jismoniy o'yinlar xam xo' sh yoqadi.
O'yinning asosiy fimksiyasi darsni tashkil etish Shakli sifatida bolalami bilishga oid faoliyatiga jalb etishdir. Shu boisdan «xayoliy orol»ga sayohat, multfilmda sevgan qahramonlarining harakatlarini kuzatish, topishmoqlar aytish, bolalar bayramlari kabi o'yinlar bola Shaxsiyati mazmunini ochib berishga, uning faoliyatini nvojlantirishga, umumiy qiziqish va fikrlar mushtarakligi asosida ulami jipslaShtirishga imkoniyat beradi.
Kichik maktab yoshidagi о quvchilami tarbiyalash jarayonida ularda Vatanga muhabbat, tevarak-atrofhi, tabiatni e zozlaSh, mehribonlik, to g riso zlik, aqli rasolik kabi hislatlar Shakllantiriladi. Sog'lom fikr va sog'lom nasi to g 'risidagi ibtidoiy tushunchalar singdiriladi. Bu esa o 'z navbatida sog'lom avlod tarbiyasiga ijobiy ta sir ko’rsatadi.
Kichik maktab yoshidagi bolalaming xulqidagi nuqsonlami korreksiyalashda
pedagogik muammoni hal etishni maqsad qilib, undan so ng korreksion ishlarga o'tish joizdir.
Kichik maktab yoshidagi o'quvchilaming xulq-atvorini o'rganish ijtimoiy guruh hisoblanmish sinf jamoasida olib boriladi. Pedagogik muammoni hal etishda asosiy ahamiyat o'qituvchi va o'quvchi hamda sinf jamoasi o'rtasidagi munosabatlarga qaratiladi. Bu uchlikda shaxsiy va institutsional (umumijtimoiy) talablar va ehtiyojlar jarayoni aks etadi.
Bugungi kunda xulq-atvordagi umumiy munosabatlami diagnostika va korreksiya qilish uchun yagona nazariya mavjud bo'lmasada, kichik maktab yoshidagi o'quvchilar jamoasidagi ijtimoiy munosabatlami quyidagi xususiy komplekslar orqali aniqlash mumkin:l) guruhiy normalar; 2) guruhiy tarkib va 3) guruhdagi munosabatlar. Keyingilari o'z navbatida formal va noformal kabi guruhlarga bo'linishi mumkin. Formal guruh о qituvchi tomonidan nazorat ostiga olingan ta’limtarbiya maqsadlariga xizmat ko'rsatsa, noformal muhitda, o'qituvchining aralashuvisiz turli jarayonlar kechishi mumkmki, bunda do'stlik, mehr-oqibat, sabrtoqat, mehnatsevarlik bilan birga o'jarlik, yolg'onchilik subutsizlik kabi hislatlar ham shakllanishi hech gap emas. Ammo shu narsani ta’kidlash joizki, noformal guruhlaming paydo bo'lishi-tabiiy hodisa, chunki o'kuvchi o'zining ma’lum jamoaga taalluqliligi, o'z hohish-irodasini namoyon qila oladigan guruhga aloqador ekanligi shukuhi bilan yashashi zarur.
Kichik maktab yoshidagi bolaning xulqidagi nuqsonlami korreksiyalayotgan o'kituvchi bolaning qaysi noformal guruhga aloqadorligini, uning ta’sir kuchini bilishi kerak. Yuqori sinf o'kuvchilari formal guruhlardan asta-sekinlik bilan yiroqlashadilar. Mazkur guruhlarda o'z qonun-qoidalari, baholash mezonlari mavjud bo'ladi.