O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi navoiy davlat konchilik instituti navoiy viloyati o`rta maxsus kasb hunar

2. Kurs ishi, kurs loyihasi va diplom ishlari (loyiha)  
hamda grafik topshiriqlari matnlarini bajarishning 
 umumiy tartiblari 
 
 
 
Avvalambor MGS GOST 2.105 (MGS-Davlatlararo standart) bo`yicha hujjat 
materiallarini yozishda va grafik ishlarini bajarishda tartib raqami bo`yicha faqat 
kerakli ma'lumotlar olinganini eslatib o`tishni lozim topdik.
3.1 Hujjatlar matni bo`linadi: kirish; texnik shart; pasport; hisoblash ishlari; 
hisob-tushintirish yozuvi; yo`riqnoma; xulosalar; eslatma; umumy fikrlar talqini va 
h.o.larga. 
3.2 Hujjatlar matnini tegishli standartlarga asoslanib bajarish tavsiya etiladi. 
Konstruktorlik hujjatlarining yagona tizimi (YESKD) va Qurilish uchun 
loyihalash hujjatlari (SPDS); 
3.3. Hujjatlar matnining aslini quyidagi usullarning biri orqali bajariladi:
- bosma qiluvchi mashinkada – GOST 13.1.002- shrift balandligi 2,5 
mmdan kam bo`lmagan holda; 
- qo`lda –chizma shrift bilan -GOST 2.304- harflar balandligi 2,5 mmdan 
kam bo`lmagan holda. Harflar qora rangda, aniq yozilishi shart; 
- EHM da, shrift (Word- Times New Roman ili Baltika Uzbek) 14 –
GOST 2.004.  
3.4 Hujjatlar matnining nusxalarini quyidagi usullarning biri orqali 
bajariladi:
tipografik – tipografik usuli yordamida bajariladigan nashrlarga qo`yiladigan 
talablarga asoslanib; 
 kserokopiya – ikki tomonlama ko`paytirish usulini qo`llash tavsiya etiladi; 
 svetokopiya. 
3.5 Bosma qiluvchi mashinkada yoki qo`lda bajarilgan hujjatlar matnini 
ko`chirish hamda alohida so`zlar, rasm osti yozuvlari, tenglamalar illyustiratsiya va 
shartli belgilarni rang, «pasta» va «tush» (qo`lda ham bajarsa bo`ladi) yordamida 
bajarish tavsiya etiladi. 
3.6 Matn boshida va oxirida ramkagacha (chap va o`ngdan) bo`lgan masofa 
(keyinchalik katak) 3 mmdan kam bo`lmasligi lozim. Matnning katakka nisbatan 
yuqorida va pastdagi holati 10 mmdan kam bo`lmagan masofadan qolishi zarur. 
Matnda abzats bosma qiluvchi mashinkaning besh zarbasiga teng, 15-:-17 
mm masofada bo`lishi tavsiya etiladi. 
3.7 Hujjat matnlarida, varaqning g`ijim bo`lishiga, tuzatishlarga va keraksiz 
yozuvlarning izlari qolishiga yo`l qo`yilmaydi
3.8 Matnlarga tasdiqlovchi va kelishtiruvchi yozuvlarni joylashtirish uchun 
muqova varag`i tashkil qilish yoki GOST 2.105 bo`yicha tasdiqlovchi varaq tashkil 
qilish tavsiya etiladi. 
4.1.1 Hujjatning hajmi katta bo`lsa uni qismlarga, qismlarni esa kitob 

---

7 
shaklida bo`lishi maqsadga muvofiq sanaladi. Har bir qismni yoki kitob qismini 
alohida shakllantiriladi. Hamma qismlarga nomlar berilib, hujjat belgisi qo`yiladi, 
ammo hamma holatlarda ham kirish yozuvi hamma paragraflar va bo`limlar uchun
umumiy sanaladi. Har bir qismga alohida kirish so`zi yozilmaydi va shuning uchun 
unga va mundarijaga tartib raqamlari qo`yilmaydi. 
4.1.2 Bo`limlar umumiy hujjat (qism, kitob) hajmidan kelib chiqib abzatsdan 
(keyinchalik, satr boshidan), hech qanday nuqtasiz arab raqami bilan ifodalangan 
tartib raqamiga ega bo`lishi lozim. Bo`lim ichidagi bo`limchalar esa, shu bo`lim 
chegarasidagi tartib raqamlariga ega bo`lishi talab etiladi. Bo`limchalar tartib 
raqamlari bo`lim va bo`limcha tartib raqamidan tashkil topadi va nuqta bilan ajratib 
yoziladi. Oxirgi raqamdan keyin nuqta qo`yilmaydi. Bo`limlar bo`limchalarga 
o`xshab bir nechta punktdan tashkil topishi mumkin. 
4.1.3 Agar hujjat bo`limchalarga ega bo`lmasa, uning tartib raqamlari faqat 
bo`lim chegarasida o`zgaradi va punktning tartib raqami bo`lim hamda punkt tartib 
raqamlaridan iborat bo`ladi va nuqta bilan ajratilib qo`yiladi. Oxirgi raqamdan so`ng 
nuqta qo`yilmaydi, masalan:
1. Tur va asosiy o`lchamlar; 
1.1 
1.2 
Birinchi bo`lim punkti raqamlari. 
1.3 
2. Texnik talablar; 
2.1 
2.2 
Ikkinchi bo`lim punkti raqamlari 
2.3 
Agar hujjat bo`limchalardan tashkil topgan bo`lsa, u paytda punktni raqamlash 
bo`limcha doirasida bo`lib, punktni raqamlash bo`lim, bo`limcha va punkt raqamidan 
iborat bo`ladi va nuqtalar bilan ajratilib qo`yiladi, masalan: 
3. Sinov usullari; 
3.1 Apparatlar, materiallar va reaktivlar. 
3.1.1 
3.1.2 
Hujjatning uchinchi bo`limining birinchi bo`limchasi punktini raqamlash. 
3.1.3 
4.1.4 Agar bo`lim yoki bo`limcha bitta punktdan iborat bo`lsa ham 
raqamlanadi. 
4.1.5 Agar hujjat matni faqat punktlarga bo`linsa, ular hujjat doirasidagi tartib 
raqamlari bilan raqamlanadi. 
4.1.6 Punktlar, kezi kelganda, punktchalarga bo`linishi mumkin, ularni 
raqamlari esa har punkt doirasida amalga oshiriladi. 
4.1.7 Har bir sanoq o`chog`i oldida defis yoki ma'lumotni qaysi manbaadan 

---

8 
olinganligini ko`rsatuvchi axborot belgisi- ya'ni qavslar ichida manbaaning umumiy 
manbaalar ro`yxatidagi tartib raqami qo`yiladi va qator harfi qo`yilib undan keyin 
qavs qo`yiladi. Agar sanoq o`chog`larini keyinchalik taqsimoti davom etsa, u paytda 
arabcha raqamlar qo`yilib, ulardan so`ng qavs ifodasi qo`yiladi. Barcha hollarda 
yozuv satr boshidan boshlab yoziladi. 
4.1.8 Har bir punkt, punktcha va sanoq o`chog`lari satr boshidan boshlab 
yoziladi. 
4.1.9 Bo`lim va bo`limchalar mavzu bilan ifodalanishi zarur. Punktlar