O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi navoiy davlat konchilik instituti navoiy viloyati o`rta maxsus kasb hunar

Taqrizchilar: NKMK Standartlashtirish, 
sertifikatlashtirish va sifatni
bashqarish bo`limining yetakchi
mutaxassisi YA. Husanov.
Navoiy viloyat o`rta maxsus kasb - 
hunar ta'limi boshqarmasi
boshlig`i dots. B.B.Sobirov

---

3 
Mundarija 
Kirish………………………………………………………………………… 4 
1 
M`yoriy asos hujjatlari……………………………………………………. 5 
2 
Кurs ishlari, кurs loyihalari va diplom ishlari (loyiha) matnlari
hamda grafik topshiriqlarini bajarishning umumiy tartiblari…………… 
 
6 
3 
Qog`ozlar, hujjat matnlari va ularni to` ldirish…………………………… 
13 
3.1 Foydalaniladigan qog`ozlar…………………………………………………. 13 
3.2 Маtn маteriallari, illyustratsiya va ilova ………………………………….. 14 
3.3 Hisob-grafika (musta`qil) ishi ……………..……………………………….. 16 
3.4 Кurs ishi …………………………………………………………………….. 20 
3.5 Кurs loyihasi ………………………………………………………………… 
29 
3.6 Diplom (loyihasi) ishi …………..…………………………………………. 38 
 
Ilova А. Каttaliklar birliklari………………………………………………. 49 
Ilova B. Hujjatlarni to`ldirish namunalari………………………………… 69 
Foydalanilgan adabiyotlar…………………….……………………………..
75 
 
  

---

4 
KIRISH 
O`zbekiston Respublikasi musta'qillikka erishganidan so`ng 1991 yilda 
Vazirlar Mahkamasi qoshida Respublika Standartlashtirish, metrologiya va 
sertifikatlashtirish Markazi ochildi. 1997 yil avgustda Vazirlar Mahkamasi tomonidan 
Davlatimiz uchun muhim ahamiyat kasb etgan «Kadrlar tayyorlash milliy 
dasturi»ning qabul qilinishi bilan esa respublikamizdagi mavjud Oliygohlar, 
qolaversa o`rta-maxsus kasb hunar kollejlari hamda o`rta maktablar murabbiylarining 
va mutaxassislarining zamontalab kadrlar tayyorlashdagi mas'uliyatlari yanada 
oshirildi. Ana shu nuqai-nazardan mualliflar tomonidan olib borilgan kuzatishlar 
oqibatida, nafaqat kollej o`quvchilari, qolaversa murabbiylar, musta'qil ish, kurs ishi, 
kurs loyihasi va diplom ishlari rahbarlarining o`zlari ham o`quv jarayoni bilan 
bevosita bog`liq bo`lgan me'yoriy hujjatlarni to`g`ri to`ldirishni, ularni to`g`ri 
tanlashni matnlar va illyustiratsiyalarni qog`ozga tushirishni hali ham eski Soyuz 
davridan qolib kelayotgan standartlar asosida bajarayotganliklari qayd etildi. Bizning, 
musta'qil davlatimiz oshib borayotgan bir paytda, endi mujassamlashib, o`sib 
kelayotgan, ertangi kunda bizning o`rnimizni egallab bizdan ham yaxshiroq va 
sifatliroq ishlashga shay turgan yosh avlodni to`g`ri o`qish, yozish va ish yuritishga 
o`rgatish bizning asosiy vazifalarimizdan ekanligini unutmasligimiz zarur deb 
hisoblaymiz.
Ko`p hollarda o`quvchi-talabalarimiz musta'qil ishlarni, kurs ishi, kurs 
loyihasi va bitiruv ishlarini matnlar materiallarini qaysi qoidalar asosida qog`ozga 
tushirish lozimligi, topshiriq blankalarini qanday tanlash va to`ldirish, qog`oz va 
chizmalardagi burchak tamg`alarini qaysi standartlar asosida chizish va to`ldirish, 
qolaversa ishni to`laligicha qay yo`sinda yozish kabi muammolarga duch keladilar. 
Bu ishlarga rahbarlik qiluvchilar esa ma'lumot yetmasligi tufaylimi, eskicha ishlashga 
o`rganib qolishganidanmi shogirdlarni aksariyat hollarda noto`g`ri ma'lumotlar bilan 
ta'minlaydilar va bu esa o`z navbatida O`zbekiston Respublikasi standartlariga zid 
ekanligini bilmaydilar.
Ko`pgina murabbiylarimiz tajribasizlik qilib, oddiygina «so`z boshiyu, 
kirish» matnini yozishda, «taqriz va mulohaza» yozishda, standartlardan to`g`ri 
foydalanishda, ma'lumot olib yozilgan adabiyotni va qog`ozdagi tartib raqamini 
qanday ko`rsatishda, asosiy va xulosa ma'lumotlarini keltirishda qiyinchilikka duch 
keladilar. Talaba va o`quvchida bu uquvni mujassamlashtirish uchun murabbiyning 
o`zi uquvli bo`lishi lozim deb o`ylaymiz. Chunki murabbiyning o`zini fikrlash doirasi 
kuchli bo`lsa talabada ham shu narsa vaqt o`tishi bilan mujassamlashib boradi 
Mualliflar yuqorida keltirilgan mulohazalarga, hozirda kuchga ega bo`lgan 
O`zbekistan Respublikasi standartlari, « Standartlashtirish to`g`risidagi», 
«Metrologiya to`g`risidagi» qonunlarga, «Boshqaruv hujjatlariga» mavjud «Me'yoriy 
hujjatlar»ga, asoslanib kollej o`quvchilari va murabbiylari va qiziquvchi 
mutaxassislarga foydali bo`lsin uchun ma'lumotlar tayyorlab Qo`llanma sifatida 
taqdim qildilar. 
Mualliflar, Qo`llanmani tayyorlash davomida bergan qimmatli maslahatlari 
va ko`rsatgan kamchiliklari uchun taqrizchilarga o`z minaddorchiliklarini bildiradilar 
hamda kitobxonlar, o`quvchilar, talabalar murabbiylar va mutaxassislarning fikr-
mulohazalarini eshitishga tayyordirlar.

---

5 
1. Me'yoriy-asos hujjatlari