O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik-texnologiya instituti “Kimyo-texnologiya”

1 tonna yuuvib kuydirilgan kontsentratdan 
ammoniylangan oddiy superfosat olishning material balansi 
 
 
 
Aralashtirish va parchalanish harorati 
Н
2
SO
4
65-70
0
С 
Harorat 110-120
0
С 
Boshlanish 1,5 soat. 
Omborda kontsetratsiyasini oshirishni 
davomiyligi 6 kun. 
Ammoniylash, donadorlash va qurtish 
t = 85-90
0
1116 kg 
Н
2
SO
4
(62%) 
1000 kg yuvib kuydrilgan 
kontsentrat Р
2
О
5
– 25,0% 
3,75 kg Н
2
О 
12,67 kg SiF
4
302,53 kg Н
2
О 
1,40 kg SiF
4
109,82 kg Н
2
О 
0,74 кг SiF
4
2,1 kg NН
3
5,12 kg Н
2
О 
Ʃ = 16,32 kg 
Ʃ = 303,93 kg 
Ʃ = 110,56 kg 
Ʃ = 7,22 kg 
2099,58 кг 
1798,56 kg 
1688 kg 
23,63 kg 
NН
3gaz.
(60%) 
1706,5 kg 
Tayyor mahsulot 

---

41 
II.
 
ISHLAB CHIQARISHNI AVTOMATLASHTIRISH 
2.1. Texnologik jarayonni avtomatik boshqarish. 
Ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish va boshqarish texnika 
taraqiyotining 
asosiy 
yo‘nalishlaridan 
biri 
bo‘lib, u ishlab chiqarish 
samaradorligini muttasil oshirish, mahsulot sifatini yuqori darajaga ko‘tarish, 
xarajatlarni kamaytirish, mehnat sharoitlarini yaxshilash, ishlab chiqarishda 
xafsizlikni taminlash va atrof-muhitin muhofaza qilish uchun xizmat qiladigan 
asosiy omil hisoblanadi. 
Xar bir texnologik jarayon (texnologik jarayon ‗arametrlari deb ataluvchi) 
o‘zgaruvchan fizikaviy va kimyoviy kattaliklar (bosim, sarf, tem‘eratura, namlik, 
kontsentratsiya va x.k.) bilan xarakterlanadi. Texnologik jarayonning to‘g‘ri 
o‘tishini tahminlash uchun muayyan jarayonni xarakterlovchi ‗arametrlarni 
berilgan qiymatda ushlab turish lozim. 
Boshqaruv tizimi asosan quyidagi elementlardan iborat bo‘ladi, qurilma, 
o‘lchovchi qurilma, rostlagich va ijrochi qurilma. Boshqarish tizimining asosiy 
vazifasi, mahsulot tannarxini kamaytirish, sifatini va chiqish miqdorini 
ko‘‘aytirish. Buning uchun texnologik jarayon ko‘rsatkichlarini (T, ‗, F, L, Q va 
x.k.) kerakli qiymatda (texnologik reglament asosida) boshqarishdir.
Mening bitiruv ishim Ekstraksion fosfor kislotasidan ammofos olishda 
bug‘latish a‘‘aratini takomilashtirish. Asosiy qurilmaning matematik modeli 
(uzatish funktsiya) ni tuzidim. ABT –hisoblash deganda asosiy maqsad chiqish 
qiymatini biror talab etilgan kattalikda ushlab turish degani. Biror ‗arametrni 
kerakli qiymatda ushlab turish, ya‘ni uni boshqarish demakdir. 

---

42 
2.1-sexema