O`zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi namangan davlat universiteti pedagogika fakulteti

6. 
Boshlang'ich mehnat elementlari bilan tanishtirish. 
(Mehnat malaka 
va ko’nikmalari bilan qurollantirish).
Umumiy o‘rta ta’limning malaka talablari umumta’lim fanlari bo‘yicha ta’lim 
mazmunining majburiy minimumi va yakuniy maqsadlariga, o‘quv yuklamalari 
hajmiga hamda ta’lim sifatiga qo‘yiladigan talablardan iborat bo‘lib, u 
quyidagilardan tashkil topadi:
bilim
— o‘rganilgan ma’lumotlarni eslab qolish va qayta tushuntirib berish; 
ko‘nikma
— o‘rganilgan bilimlarni tanish vaziyatlarda qo‘llay olish; 
malaka
— o‘rganilgan bilim va shakllangan ko‘nikmalarni notanish 
vaziyatlarda qo‘llay olish va yangi bilimlar hosil qilish; 
kompetensiya
— mavjud bilim, ko‘nikma va malakalarni kundalik faoliyatda 
qo‘llay olish qobiliyati. 
Mehnatga amaliy tayyorlash va 
boshlang'ich mehna telementlari bilan 
tanishtirish
texnologiya ta’limining muhim omillaridan biridir. U o’zaro bog’langan 
bir nechta elementlardan: oddiy asbob va moslamalardan foydalana bilish u yoki bu 
materialga ma’lum izchillikda ishlov bera olish, yo’l qo’yilgan xatoni o’z vaqtida 
aniqlash va to’g’irlay olish kabilardan tarkib topadi. 
Mehnatga amaliy tayyorlash va 
boshlang'ich mehnat telementlari bilan 
na
faqat kerakli bilimlar bazasida amalga oshishi mumkin. U boshlang’ich 

---

maktabda boshlang’ich politexnik bilimlarga asoslanadi. Texnologiya ta’limining 
mazmuniga muvofiq o’quvchilarda mazkur yosh uchun qulay bo’lgan 
materiallarga ishlov berishda qo’llaniladigan oddiy asbob va moslamalarni ishning 
amaliy malaka va ko’nikmalarini egallaydilar. Oddiy asbob va moslamalar maxsus 
asbob va moslamalarning bosh asosi hisoblanadi. 
Boshlang'ich mehnat telementlari bilan tanishtirishda 
amaliy malaka va 
ko’nikmalar bilan qurollantirish, asosiy ishlab chiqarish operatsiyalarini o’rgatish 
ham demakdir. Boshlang’ich sinf o’quvchilari duch keladigan buyumlar mehnati 
xilma-xildir, biroq bu masalani batafsil o’rganmasdanoq ish opreatsiyalarining 
tipikligini sezib olish qiyin emas, ular: materiallarni o’lchab olish va belgilash, 
ularni qirqib ishlov berish, qismlarni yelimlash, tikish, o’rash va bog’lash kabi 
yo’llar bilan birlashtirish va mustahkamlash, detallarni yig’ish va buyumni mantaj 
qilishdir. Yakunlovchi bosqich buyumni bezashdir. 
O’quvchilardagi mehnatga bo’lgan qiziqishni o’z vaqtida aniqlash va 
ularga mehnat malakalarini sevgan mashg’ulotlarida takomillashtirishlariga 
yordam berish juda muhimdir. 
Bunda o’quvchilarni ehtiboriga eng oddiy buyum o’yinchoqlarni, o’yinlarni, 
o’quv qurollarini tayyorlash, naqshlar chizib va qirqib olish, applekatsiya ishlari 
havola etiladi. Bundan tashqari bolalarda Mehnatga qiziqishni uyg’otish, mehnat 
darslarida hosil qilingan bilimlarni kengaytirish va chuqurlashtirish, ko’nikma va 
malakalarini mustahkamlash uchun “Mohir qo’llar” to’garaklarida, kun 
uzaytirilgan guruhlarda sinfdan tashqari ishlarni tashkil etish maqsadga 
muvofiqdir.