O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik-texnologiya instituti

 

 

 

 

 

 

---

50 

 

FUQARO MUHOFAZASI 

Mamlakatimiz milliy davlat siyosatining asosiy  yo‘nalishlaridan biri aholii va 

xududlarni  tabiiy  va  texnogen  favqulotda  vaziyatlardan  muxofaza  qilish, 

xavfsizlikni  taominlash,  barqaror  iqtisodiy  rivojlanishga  erishishdan  iboratdir. 

‗rezident  I.A.  KARIMOV  shu  masalaning  dolzarbligini  eotiborga  olib  o‘z  

«O‘zbekiston  XXI  asr  bo‘sag‘asida:    xavfsizlikka  taxdid,  barqarorlik  shartlari  va 

taraqqiyot  kafolatlari»  nomli  asarlarida  «Siyosatimizning    asl  mohiyati  aholi 

xavfsizligini  taominlash,  ularni  turli  ofatlar  va  favqulotda  vaziyatlardan  himoya 

qilishdir» deb taokidlab o‘tadilar. SHunday ekan favqulodda vaziyatlarni oldindan 

aniqlash  va  aholini  bo‘lishi  mumkin  bo‘lgan  xavfdan  ogoxlantirish  borasida 

samarali tadbirlar o‘tkazish, favqulotda vaziyat yuz berganda tezkor harakat qilish, 

insonlarning  qurbon  bo‘lishiga  yo‘l  qo‘ymaslik,  iqtisodiy  zararni  kam  bo‘lishini, 

xavfsizlikni o‘z vaqtida taominlash asosiy vazifalardan biridir [

18,19

].  

Fuqaro muxofazasi  umumdavlat mudofaa ishlari tizimi bo‘lib aholini va halq 

xo‘jaligini  tinchlik  va  harbiy  holatlarda  Favqulotda  vaziyatlardan  himoyalash 

maqsadida,  shuningdek  obektlarni  barqarorligini  oshirish  tabiiy  ofat,  avariya  kabi 

FV  lar  oldini  olish,  ular  yuz  berganda  avariya-qutqaruv  va  boshqa  kechiktirib 

bo‘lmaydigan ishlarni amalga oshirish bilan shug‘ullanadi. 

Favqulotda vaziyatlar davlat tizimi (FVDT) – aholi va xududlarni favqulotda 

vaziyatlardan himoya qilish kuch-vositalari va muassasalarini birlashtiradi, hamda 

favqulotda  vaziyatlarni  oldini  olish,  oqibatlarini  bartaraf  etish  chora-tadbirlarini 

ishlab  chiqish  va  amalga  oshirish,  aholi  xavfsizligini,  hududlarni  va  davlat 

iqtisodiyotini xavfli zararlardan himoya qilishga mo‘ljallangan davlat tizimidir. 

Favqulotda  vaziyat  –  muayyan  xududda  o‘zidan  so‘ng  odamlarning  qurbon 

bo‘lishi,  ularning  sog‘ligi  va  atrof-muhitga  zarar  yetkazishi  natijasida  katta 

moliyaviy  zararlarga  olib  keluvchi  halokat,  tabiiy  ofatlar,  e‘idemiya  va 

boshqalardir. 

FVDT ning asosiy vazifalari: 

---

51 

 

-Tinchlik  va  xarbiy  davrlarda  aholi  va hududlarni  Fvlardan  himoya 

qilishning  xuquqiy,  iqtisodiy  meoyoriy  xujjatlarini  ishlab  chiqish  va 

amalga oshirish; 

-Res‘ublikada  yuzaga  kelishi  mumkin  bo‘lgan  tabiiy  va  texnogen 

FVlarni ‗rognoz qilish va oqibatlarini baholash. 

-Har  qanday  sharoitlarda  FVlarni  bartaraf  etish  kuch  vositalarini 

tayyorganrligini taominlash. 

-FV  sohasida  davlat  eks‘ertizasi  nazoratini  o‘tkazish  va  tekshiruvini  amalga 

oshirish, shuningdek ushbu sohada halqaro hamkorlik qilish. 

Loyihalanayotgan korhonada fuqaro himoyasi vazifalarini bajarish maqsadida 

shu  obektning  moddiy  texnika  bazasi  negizida  quyidagi  bo‘lim  va  xizmatlarni 

tashkil etilgan.   

Umumiy aloqa xizmati; 

Jamoat tinchligini saqlash (qo‘riqlash) xizmati; 

Yong‘inga qarshi kurash bo‘limi yoki xizmati; 

Tibbiy xizmat; 

Avariyaviy-texnik xizmat; 

Moddiy texnik taominot xizmati; 

Trans‘ort xizmati; 

Radiasiya va kimyoviy unsurlardan saqlash xizmati va boshqalar. 

Obektning  alohida  xususiyatlariga  ko‘ra  boshqa  bo‘lim  va  xizmatlar  ham 

tuzilishi  mumkin.  Xizmatlar  soni  obektning  fuqaro  himoyasi  rahbari  tomonidan 

belgilanadi.  Obekt  fuqaro  himoyasi  bo‘limining  asosiy  vazifalaridan  biri  tinchlik 

va harbiy holatlarda turli yo‘nalishdagi fuqaro himoyasi kuchlarini tuzish va qayta 

---

52 

 

tayyorlashdir.  Fuqaro  himoyasi  kuchlarining  asosini  shu  obektlarning  harbiy 

bo‘lmagan  shakllari  tashkil  qiladi.  Fuqaro  himoyasi  kuchlarining  tashkil  qilinishi 

yaoni  shaxsiy  tarkib  va  ajratilgan  texnik-jihozlar  obektning  ish  faoliyatiga  taosir 

ko‘rsatmasligi  kerak.  Fuqaro  himoyasi  kuchlari  maxsus  dastur  asosida  qayta 

tayyorlanib, tegishli masalalarni bajarishda doim tayyor turadi. 

O‘zbekiston  Res‘ublikasi  Vazirlar  Mahkamasining  1998  yil  27  noyabrdagi 

455-sonli qaroriga ko‘ra FVlar quyidagicha tasniflanadi: