O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

NAMANGAN DAVLAT UNIVERSITETI

FIZIOLOGIYA VA VALEOLOGIYA ASOSLARI KAFEDRASI

«TASDIQLAYMAN»

O’quv ishlari bo’yicha prorektor ____________ b.f.n. D.Dehqonov «___» ______________2019 yil

YOSH FIZIOLOGIYASI VA GIGYENA

fanining

ISHCHI O’QUV DASTURI

2019/2020 o’quv yili kunduzgi ta’lim shakli,1-kurslar uchun

Bilim sohasi: 100 000 – Gumanitar soha

Ta’lim sohasi: 110 000 - Pedagogika

Bakalavriyat yo’nalishi: 5111700 – Boshlang’ich ta’lim va sport tarbiyaviy ishlari yo’nalishi

Namangan - 2019

Fanning ishchi o`quv dasturi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligining _________- yil _______ – _________da tasdiqlangan _________-buyrug’i asosidagi namunaviy fan dasturiga muvofiq ishlab chiqildi.

Tuzuvchi: A.N.Aripov Fiziologiya va valeologiya asoslari kafedrasi professori
Fanning ishchi o`quv dasturi Fiziologiya va valeologiya asoslari kafedrasining 2019 yil _____________dagi ___- sonli yig’ilishida muhokamadan o`tgan va fakultet kengashiga muhokama qilish uchun tavsiya etilgan.

Kafedra mudiri:__________________ S. Mavlanova

Ishchi o’quv dastur Tabiiy fanlar fakultetining 2019 yil 26 avgustdagi 1-sonli Kengashida ko’rib chiqilgan va foydalanishga tavsiya etilgan.

Fakultet kengashi raisi:_______________________ A. Nazarov

Kelishildi:

O`quv uslubiy boshqarma boshlig’i v.v.b_____________ Z. Mo’minov

O’quv fanining dolzarbligi va oliy kasbiy ta’limdagi o’rni

Ushbu ishchi dastur fan tarixi va rivojining tendensiyasi, turli yoshdagi organizmning o’ziga xos fiziologik xususiyatlari, o’sish va rivojlanish qonuniyatlari, organizmga tashqi muhitning ta’siri masalalarini qamraydi.

«Yosh fiziologiyasi» fani bola organizmining umumiy funksiyalarini, fiziologik faoliyatlarini qaror topishi va yoshga bog’liq holda takomillashib, rivojlanib borish qonuniyatlarini alohida olib o’rganadi.

Fanining maqsadi va vazifalari

Fanni o’qitishdan maqsad – talabalarga ta’lim tarbiya jarayonida turli yoshdagi bolalar va o’smirlarni o’ziga xos xususiyatlarini e’tiborga olish, zararli odatlar, giyohvandlikni oldini olish yoshlarni oilaviy hayotga tayyorlashning tibbiy-gigienik asoslari haqida bilim, ko’nikma va malakalarini shakllantirishdir.

Fanning vazifasi talabalarga ta’lim-tarbiya jarayonida bolalar va o’smirlar sog’lig’ini himoya qilish, litsey va kollejlar shart-sharoitlari, jihozlanishi va o’quv yuklamani organizmga ta’sirini o’rganishdan iborat.
Fan bo’yicha bilim, ko’nikma va malakalarga qo’yiladigan talablar. «Yosh fiziologiyasi va gigiena» o’quv fanini o’zlashtirish jarayonida amalga oshiriladigan masalalar doirasida bakalavr:

-Organizmning bir butunligini, organizm va tashqi muhitning o’zaro bog’liqligini uning o’ziga xos yosh xususiyatlarini, yoshlik davrlari va ularning tasnifini bilishlari kerak;

-Talaba litsey va kollejlarda ta’lim-tarbiya jarayonini gigienik jihatdan to’g’ri tashkil etish, bolalar va o’smirlarning ishchanlik qobiliyatini aniqlash, ular sog’ligiga ta’sir ko’rsatuvchi zararli va foydali odatlarni aniqlash kabi gigienik ko’nikmalarga ega bo’lishi kerak;

-Talaba bolalar va o’smir organizmi tizimlari va ularning gigienasi litsey va kollej maydoni jihozlari, yoritilishi, dars va dars jadvallarini bolalar va o’smirlar jismoniy rivojlanishini gigienik va fiziologik jihatdan baholash malakalariga ega bo’lishlari kerak;

Umumiy va o’quv ishlari turlari bo’yicha hajmi

Fanga umumiy 60 soat ajratilgan bo’lib, shundan 40 soatini auditoriya mashg’ulotlari tashkil etadi, semestr davomida haftasiga 2 soatdan o’tiladi.

Semestr bo’yicha mashg’ulot turlariga ajratilgan soatlarning taqsimoti.

Semestr	Yuklama	Auditoriya mashg’ulotlari turi bo’yicha o’quv yuklamasi taqsimoti (soat)						Mustaqil ta’lim
		Jami	Ma’ruzalar	Amaliy mashg’ulot	Laboratoriya mashg’ulot	Seminar	Kurs ishi (proekt)
1-semestr	94	36	16	18	-	-		60
Jami	94	36	16	18	-	-	-	60

Ma’ruza mashg’ulotlari mazmuni va unga ajratilgan soatlar

№	Мavzular	Qisqacha mazmuni	Soati
1	Kirish. Bolalarning o’sishi va rivojla-nishning umumiy qonuni-yatlari. Organizm va muhit. Tayanch - harakat apparatining yosh xususiyatlari va gigiyenasi	O`sish va rivojlanishning umumiy qonuniyatlari. Ta`lim jarayonida ratsional usullarni qo`llashda, har bir o`quvchiga individual yondoshishda pedagoglarning bola organizmining o`ziga hos o`sish va rivojlanish qonuniyatlari haqidagi bilimga ega bo`lishlari. Yoshlik davrlari va yoshga oid o`zgarishlari haqida tushuncha. Hujayraning umumiy tuzilishi. Irsiy kasalliklar va ularning turlari. Tayanch-harakat apparatining ahamiyati va vazifasi. Odam skeletinnig umumiy tuzilishi va yosh xususiyatlari. Suyak tuzilishining yosh xususiyatlari. Umurtqa pogonasi va ularning egriliklari, egriliklarning shakllanishi. Bosh, gavda va qo’l-oyoq skeletining osishi va rivojlanishi. Muskullarning dinamik va statik ishi. Turli yosh davrlarida muskullar kuchi, tezligi, chaqqonligi, chidamligi, va massasining ozgarishi. Charchash uning fiziologik mexanizmi. Skolioz, uning kelib chiqish sabablari va uni oldini olish.	2
2	Nerv sistemasining ahamiyati va umumiy tuzilishi shakli. Nerv markazlari haqida tushuncha.	Nerv markazlarining fiziologik xususiyatlari: qo`zgalish va tormozlanish, tassurotlarni summatsiyalash, kislorod tanqisligiga chidamsizlik, irradiatsiya, induktsiya, .A.Uxtomskiyning dominanta qonuni. Markaziy nerv sistemasi bo`limlarning yoshga oid xususiyatlari. Vegetativ nerv sistemasining o`ziga xos xususiyatlari.	2
3	Oliy nerv faoliyatining yosh xususiyatlari. Oliy nerv faoliyatini tekshirish usullari.	Organizm reflektor faoliyatining yosh xususiyatlari. Shartli va shartsiz reflekslar haqida tushuncha. Ularning bir-biridan farqi. Shartli reflekslarning hosil bolishidagi shart-sharoitlar. Dinamik stereotip, nutq funktsiyasi va uning fiziologik asosi. Bolalar oliy nerv faoliyatining tiplari va ularning plastikligi. Nerv tizimi gigiyenasi. Bolalar va o`smirlarning ishchanlik qobiliyati, charchash va ota charchash haqida tushuncha. Ta`lim-tarbiya psixogigiyenasi. Nevroz (asabiylik). Asab buzilishini oldini olish.	2
4	Analizatorlarning yosh xususiyatlari va gigiyenasi	Analizatorlarning umumiy tuzilishi va ahamiyati. Analizatorlarning turlari: ko`rish analizatorining yosh xususiyatlari. ko`rish Qobiliyatining pasayishini oldini olish. Eshitish analizatori. Bolalarda eshitish organining rivojlanishi. Eshitish gigiyenasi. Muvozanat apparati.	2
5	Ichki sekretsiya bezlarining yosh xususiyatlari	Organizmdagi fiziologik jarayonlarining neyroendokrin sistema orqali boshqarilishi. Ichki sekretsiya bezlari haqida tushuncha. Ichki sekretsiya bezlarining joylashuvi. Garmonlar, ularning organizmdagi vazifasi. Organizmning gumoral boshqaruvida garmonlarning tutgan o`rni. Garmon va stress. Garmonlar va jinsiy yetilish. Ichki sekretsiya bezlarining yoshga oid xususiyatlari.	2
6	Ovqat hazm qilish tizimining yosh xususiyatlari va ovqatlanish gigiyenasi	Og`iz boshligida, meda va ichakda ovqat hazm bo`lishining xususiyatlari. jigarning ovqat hazm qilishdagi ahamiyati. Moddalar va energiya almashinuvining yosh Hususiyatlari. Bola o`sishi va rivojlanishida suv, mineral tuzlar va vitaminlarning ahamiyati. Turli yosh davrlarda bolalar ovqatlanishining o`ziga xosligi. Ovqatlanish gigiyenasi.	2
7	Qon va qon aylanish tizimining yosh xususiyatlari va gigiyenasi	Qonning ahamiyati. Qon tarkibi, uning vazifalari. Ularning yosh xususiyatlari. Qon aylanishining ahamiyati. Katta va kichik qon aylanish doirasi. Ona qornida homilaning qon aylanishi. yurakning funktsiyalari va yosh hususiyatlari. puls va qon bosimi. Ularning yosh xususiyatlari. Nafas organlarining yosh xususiyatlari va gigiyenasi. Nafas olishning ahamiyati. Nafas sistemasining vazifasi. Tashqi va ichki nafas olish. O`pkaning tiriklik sigimi. O`pka ventelyatsiyasi. Uning yoshga, jismoniy mashqqa bog’liqligi. Muskul ishi vaqtida nafas olish. Nafas gigiyenasi.	2
8	Ayiruv tizimining yosh xususiyatlari va gigiyenasi	Ayiruv jarayonlarining ahamiyati. Buyraklar tuzilishi va ularni yosh Hususiyatlari. Siydik hosil bo`lish mexanizmi. Turli yoshdagi bolalar sutkalik siydik miqdori. Bolalarda tunda siydik tuta olmaslik, uning kelib chiqish sabablari. Salomatlik haqida tushuncha. Bolalar va o`smirlar salomatlik holati. Kasalliklar. Sogliq holatining maktab o`quvchisining ishchanlik qobiliyatiga ta’siri. O`tkir va surunkali kasalliklar. Kasalliklarni tarqalish manbalari. Tug`ma va hayot davomida orttirilgan immunitet. Ta`lim va tarbiyaning talaba sog`ligiga ta`siri.	2
Жами			16

Amaliy mashg’ulotlar taqsimoti

№	Mavzular	Qisqacha mazmuni	Soati
	O'quvchilar jismoniy rivojlanishini gigiyenik baholash	Antropometrik o'lchovlar o'tkazish orqali jismoniy rivojlanishga baho berish, o'quvchilaming maktabdagi shaxsiy tibbiyot varaqlarini taxlil qilishni o'rganish.	2
	Orqa miya reflekslarini o'rganish	Tibbiyot bolg'achasi yordamida ko'z qovoqlarini yumib - ochish refleksi, tizza refleksi, axilli refleksi, ikki boshli muskul reflekslarini hosil qilish, refleks yoyini analiz qilish.	2
	Oliy nerv faoliyati tipini aniqlash Faol diqqat, ixtiyoriy harakat tezligini, aqliy ishchanlik qobiliyatini aniqlash	Talabalar va bolalarda oliy nerv faoliyatining tipini aniqlashni o'rganish. Anfimov jadvali yordamida nerv tizimining aqliy ishchanlik qobiliyatini aniqlash.	2
	Jismoniy yuklamaning yurak-qon tomir va nafas tizimi faoliyatiga ta'sirini o'rganish.	Jismoniy mashqni qon aylanishga ta'sirini aniqlash, tekshiriluvchining pul'si, qon bosimi, nafas soni, o'pkaning tiriklik sig'imini o'lchashni o'rganish.	2
	Ko'rish o'tkirligi va ko'rish maydonini aniqlash	Golovin jadvali orqali ko'rish o'tkirligini aniqlash. Perimetr asbobi yordamida ko'rish maydonini aniqlash.	2
	Ovqat ratsionini tuzish	Bolalar va o'smirlar uchun ovqat ratsionini tuzish uchun quyidagi jadvallardan foydalaniladi: Ovqat moddalarining kimyoviy tarkibi va beradigan kalloriyasi. Bir sutkada istemol qilinadigan mineral tuzlarning fiziologik normasi. O`smirlar uchun bir sutkada beriladigan oqsil, yog, va uglevodlarning fiziologik normasi	2
	O'quv muassasalarining o'quv xonalari, ustaxonalar va sport zallari va ularning jihozlanishini gigiyenik baholash	O'quv muassasalarining o'quv xonalari, ustaxonalar va sport zallari va ularning jihozlanishini gigiyenik baholash, parta turlari, nomerlarini aniqlash, bolalarni partada to'g'ri o'tirishni, sinf doskasini, sport va ustaxona anjomlarini gigiyenik baholash.	2
	O'quv muassasalarining yoritilishi, isitilishi va shamollatilishini gigiyenik baholash	Tabiiy va su'niy yoritilish manbalarini aniqlash. Tabiiy va su'niy yoritilish koeffitsientlarini topish.	2
9	Ta'lim-tarbiya ishlari gigiyenasi Dars jadvalini gigiyenik baholash. Ta'lim-tarbiya ishlari gigiyenasi Kun tartibini gigiyenik baholash.	Dars va dars jadvalini gigiyenik baholash. Maktab, akademik litsey va kasb-hunar kollejidagi ta'lim-tarbiya ishlari gigiyenasi. Dars predmetlarini o'quvchilarning fanlarni o'zlashtirish darajasiga qarab xillarga bo'linishi va dars jadvallarini baholashni o'rganish. Kun tartibini to'g'ri tashkil etish. Kun tartibini bolaning yoshiga mos ravishda tuzish. Kun tartibini tuzishdagi prinsiplami aniqlash.	2
Jami			22

Mustaqil ish mavzulari va shakllari

№	Мavzu nomi	ТМI shakli	Soati
	Davlatimizning yosh avlodni tarbiyalash va sog`ligini himoya qilish yo`lida olib borayotgan ishlari.	Davlatimizni yosh avlod tarbiyasi va sog’ligini himoya qilish bo’yicha amalga oshirgan dasturlari, qonunlari va boshqalar haqida ma’lumotlar topib sharhlar yozish.	5
	Akseleratsiya qanday jarayon? Yoshlik davrlarining morfologik va fiziologik xususiyatlari.	Akseleratsiya jarayoni, uning sabablari va natijalari haqida referat yozish. Yoshlik davrlari morfologik va fiziologik xususiyatlari haqida ma’lumotlar to’plash va konspektlashtirish.	5
	Irsiyat va irsiy kasalliklari. Inson organizmiga tashqi muhit omillarining tasirlari. Nerv sistemasining ahamiyati va gigiyenasi.	Irsiyat va irsiy kasalliklarning sabablari haqida tibbiyot ma’lumotlari asosida taqdimot tayyorlash. Inson organizmiga tashqi muhit omillarining tasirlari, nerv sistemasining ahamiyati va gigiyenasiga tegishli ma’lumotlar topish va konspektlashtirish.	5
	Oliy nerv faoliyatining tiplari. Bolalarda nevroz kasalliklari va ularni oldini olish. Uyqu, tush ko’rish va gipnoz, uyqu gigiyenasi	Vatanimiz va chet el olimlarining Scorpus yoki Elsevier tizimlari asosida Yosh fiziologiyasiga oid maqolalarini topib o’rganish va sharhlar yozish.	5
	Talim – tarbiya gigiyenasi Qanday masalalarni o`z ichiga oladi? Dars jadvalining gigiyenasi. Kun tartibi va uning ahamiyati.	Ta’lim-tarbiya va maktab gigiyenasiga oid standartlar va me’yorlarni topib o’rganish va referat yozish.	5
	Sinf xonasiga qo’yilgan gigienik talablar. Mehnat talimi gigiyenasi. O’quv qurollariga qo’yilgan gigienik talablar. Ko’rish va eshitish organlarining xususiyati va gigiyenasi. Yaqindan korish va uni oldini olish.	Maktab gigiyenasiga oid standartlar va me’yorlarni topib o’rganish va referat yozish. Ko’rish va eshitish organlarining xususiyati va gigiyenasiga oid ma’lumotlar asosida sharhlar yozish.	5
7	Sinf xonasining yoritilishiga qo’yilgan gigienik talablar. Ichki sekretsiya bezlarining yosh xususiyati va endokrin kasalliklar. Jinsiy tarbiya.	Sinf xonasining yoritilishiga qo’yilgan gigienik talablar, ichki sekretsiya bezlarining yosh xususiyati va endokrin kasalliklar, jinsiy tarbiyaga tegishli ma’lumotlar asosida sharhlar yozish.	5
8	Organizmdagi suyaklarning tuzilishi, ularning yosh xususiyatlari va xillari. Muskullarning tuzilishi. Bolalarda qad-qomatning shakllanishi va kamchiliklari.	Organizmdagi suyaklarning tuzilishi, ularning yosh xususiyatlari va xillari. Muskullarning tuzilishi. Bolalarda qad-qomatning shakllanishi va kamchiliklari tog’risida taqdimotlar yaratish.	5
9	Sinf jihozlariga qo’yilgan gigienik talablar. Ovqat hazm qilishning yosh xususiyatlari. Ovqatlanish gigenasi.	Sinf jihozlariga qo’yilgan gigienik talablar, Ovqat hazm qilishning yosh xususiyatlariga oid konspekt yozish, ovqatlanish gigenasi va ratsioniga tegishli ma’lumotlar asosida jadvallar tuzish.	5
10	Qon aylanish tizimining yosh xususiyati va gigiyenasi. Nafas tizimining yosh xususiyati va gigiyenasi.	Qon aylanish va nafas tizimining yosh xususiyati va gigiyenasiga tegishli referatlar yozish	5
11	Ayiruv organlari. Organizmni chiniqtirish va chiniqtirish usullari. Yuqumsiz va yuqumli kasalliklar.	Ayiruv organlari haqida taqdimot, Organizmni chiniqtirish va chiniqtirish usullariga tegishli ko’rsatma tayyorlash. Yuqumsiz va yuqumli kasalliklar haqida so’nggi tibbiyot ma’lumotlarini topish.	5
12	Vitaminlar va ularning organizm uchun ahamiyati. Bolalarda moddalar almashinuvi kasalliklari.	Vitaminlar va ularning organizm uchun ahamiyati, bolalarda moddalar almashinuvi kasalliklari asosida lugat (glossariy) tayyorlash.	5
Жами			20

NAZORAT SAVOLNOMALARI

1. Bolalarning o’sishi va rivojlanishning umumiy qonuniyatlari.

2. Organizm va muhit. Gomeostaz.

3. Yoshlik davrlari va yoshga oid o`zgarishlari haqida tushuncha.

4. Ta`lim jarayonida ratsional usullarni qo`llashda har bir o`quvchiga individual yondoshishda pedagoglarning bola organizmining o`ziga xos o`sish va rivojlanish qonuniyatlarini hisobga olish tushunchasi.

5. Hujayraning umumiy tuzilishi.

6. Irsiy kasalliklar va ularning turlari.

7. Nerv sistemasining ahamiyati va umumiy tuzilishi

8. Nerv markazlari haqida tushuncha.

9. Nerv markazlarining fiziologik xususiyatlari: qo`zgalish va tormozlanish

10. .A.Uxtomskiyning dominanta qonuni.

11. Markaziy nerv sistemasi bo`limlarning yoshga oid xususiyatlari.

12. Vegetativ nerv sistemasining o`ziga xos xususiyatlari.

13. Organizm reflektor faoliyatining yosh xususiyatlari.

14. Oliy nerv faoliyatining yosh xususiyatlari. Oliy nerv faoliyatini tekshirish usullari.

15. Shartli va shartsiz reflekslar haqida tushuncha. Ularning bir-biridan farqi.

16. Shartli reflekslarning hosil bolishidagi shart-sharoitlar. Dinamik stereotip, nutq funktsiyasi va uning fiziologik asosi.

17. Bolalar oliy nerv faoliyatining tiplari va ularning plastikligi.

18. Nerv tizimi gigiyenasi. Bolalar va o`smirlarning ishchanlik qobiliyati, charchash va ota charchash haqida tushuncha.

19. Ta`lim-tarbiya psixogigiyenasi. Nevroz (asabiylik). Asab buzilishini oldini olish.

20. Analizatorlarning umumiy tuzilishi va ahamiyati.

21. Analizatorlarning turlari: ko`rish analizatorining yosh xususiyatlari. ko`rish qobiliyatining pasayishini oldini olish.

22. Eshitish analizatori. Bolalarda eshitish organining rivojlanishi. Eshitish gigiyenasi.

23. Muvozanat apparati rivojlanishi va gigiyenasi.

24. Organizmdagi fiziologik jarayonlarining neyroendokrin sistema orqali boshqarilishi.

25. Ichki sekretsiya bezlari haqida tushuncha. Ichki sekretsiya bezlarining joylashuvi.

26. Garmonlar, ularning organizmdagi vazifasi. Organizmning gumoral boshqaruvida gormonlarning tutgan o`rni.

27. Gormon va stress. Garmonlar va jinsiy yetilish. Ichki sekretsiya bezlarining yoshga oid xususiyatlari.

28. Tayanch-harakat apparatining ahamiyati va vazifasi. Odam skeletinnig umumiy tuzilishi va yosh xususiyatlari.

29. Suyak tuzilishining yosh xususiyatlari. Umurtqa pogonasi va ularning egriliklari, egriliklarning shakllanishi.

30. Bosh, gavda va qo’l-oyoq skeletining o’sishi va rivojlanishi. Muskullarning dinamik va statik ishi.

31. Turli yosh davrlarida muskullar kuchi, tezligi, chaqqonligi, chidamligi, va massasining o’zgarishi.

32. Charchash uning fiziologik mexanizmi.

33. Skolioz, uning kelib chiqish sabablari va uni oldini olish.

34. Ovqat hazm qilish tizimining yosh xususiyatlari va ovqatlanish gigiyenasi

35. Og`iz boshligida, meda va ichakda ovqat hazm bo`lishining xususiyatlari.

36. Jigarning ovqat hazm qilishdagi ahamiyati.

37. Moddalar va energiya almashinuvining yosh xususiyatlari.

38. Bola o`sishi va rivojlanishida suv, mineral tuzlar va vitaminlarning ahamiyati.

39. Turli yosh davrlarda bolalar ovqatlanishining o`ziga xosligi. Ovqatlanish gigiyenasi.

40. Yurak qon tomir va nafas sistemalarining yosh xususiyatlari va gigiyenasi

41. Qonning ahamiyati. Qon tarkibi, uning vazifalari. Ularning yosh xususiyatlari.

42. Qon aylanishining ahamiyati. Katta va kichik qon aylanish doirasi.

43. Yurakning funktsiyalari va yosh hususiyatlari. puls va qon bosimi.

44. Ularning yosh xususiyatlari. Nafas organlarining yosh xususiyatlari va gigiyenasi.

45. Nafas olishning ahamiyati. Nafas sistemasining vazifasi. Tashqi va ichki nafas olish.

46. O`pkaning tiriklik sigimi. O`pka ventelyatsiyasi. Uning yoshga, jismoniy mashqqa bog’liqligi.

47. Muskul ishi vaqtida nafas olish. Nafas gigiyenasi.

48. Ayiruv jarayonlarining ahamiyati. Buyraklar tuzilishi va ularni yosh xususiyatlari.

49. Siydik hosil bo`lish mexanizmi. Turli yoshdagi bolalar sutkalik siydik miqdori.

50. Bolalarda tunda siydik tuta olmaslik, uning kelib chiqish sabablari.

51. Salomatlik haqida tushuncha. Bolalar va o`smirlar salomatlik holati.

Kasalliklar. Sog’liq holatining maktab o`quvchisining ishchanlik qobiliyatiga ta’siri.

52. O`tkir va surunkali kasalliklar. Kasalliklarni tarqalish manbalari.

53. Tug`ma va hayot davomida orttirilgan immunitet. Ta`lim va tarbiyaning talaba sog`ligiga ta`siri.

54. Akseleratsiya jarayoni, uning sabablari

55. Inson organizmiga tashqi muhit omillarining tasirlari

TAVSIYA ETILAYOTGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI

Asosiy adabiyotlar

1. 
   The Right Start to a Healthy Life, Edited by Ingrid Stegeman and Caroline, Costongs EuroHealthNet, Rue de la Loi 67, 1040 Brussels, Belgium, 2012.
   
2. 
   Adolf Faller., Michael Schuenke-The Human Body - “An Introduction to Structure and Function” ThiemeStuttgart· New York http: //www.bestmedbook.com/2004.
   
3. 
   S.H.Aripova., “Yosh fiziologiyasi va gigiyenasi”. T.: “Fan va teHnologiya”. 2010 y.
   
4. 
   K.Almatov.,“Ulg`ayish fiziologiyasi”. T.:M.UluG`bek nomidagi bosmaHonasi. 2004 y.
   
5. 
   Sodiqov.Q., Aripova. S.H., ShaHmurova.G.A. “Yosh fiziologiyasi va gigiyenasi”. T.:Yangi asr avlodi. 2009 y.
   

Qo`shimcha adabiyotlar

1. Mirziyoyev Sh.M. Tanqidiy tahlil, qat`iy tartib-intizom va shaHsiy javobgarlik – har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo`lishi kerak. O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2016 yil yakunlari va 2017 yil istiqbollariga bag`ishlangan majlisidagi O`zbekiston Respublikasi Prezidentining nutqi. // Xalq so`zi gazetasi. 2017 yil 16 yanvar, №11

2. Mirziyoyev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob Xalqimiz bilan birga quramiz. “O`zbekiston”, 2017.

3. O`zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo`yicha harakatlar strategiyasi. O`zbekiston Respublikasi prezidentining farmoni. O`zbekiston Respublikasi Qonun hujjatlari to`plami, 2017y., 6-son,70-modda.

4. Mirziyoyev Sh.M. Qonun ustivorligi va inson manfaatlarini ta`minlash-yurt taraqqiyoti va xalQ faravonligining garovi. “O`zbekiston”, 2017

5. E.MaHmudov “O`smirlar fiziologiyasi va maktab gigiyenasi”. T.:O`Qituvchi. 1994 y.

6. M.N.Ismoilov., “Bolalar va o`smirlar gigiyenasi”, 1994 y. T.: ”O`zbekiston milliy ensiklopediyasi” davlat ilmiy nashiriyoti.

7. MaHmudov.E. “Vozrastnaya fiziologiya i osnov gigiyen” T. Izd.Lit. Fonda sayuza pisateley RUz. 2006.

Veb- saytlar

1. 
   www.tdpu.uz
   
2. 
   www.pedagog.uz
   

BAHOLASH MEZONLARI

Talabalarni ON, JN, YAN va mustaqil ishlari 5 ballik tizimda quyidagi mezonlar asosida baholanadi. Bunda ON va YAN savolnomalari talabalarga oldindan, ya’ni1-2 darslarda beriladi.

Oraliq nazorat bilan joriy nazorat ballarining o’rtachasi hisoblanadi, bu esa yakuniy nazoratga kirish uchun asos bo’ladi.

Baho	Talabaning bilim darajasi
“5”–A`lo	Xulosa va qaror qabul qilish. Ijodiy fikrlay olish. Mustaqil mushohada yurita olish. Olgan bilimlarini amalda qo`llay olish. Mohiyatini tushuntirish. Bilish, aytib berish. Tasavvurga ega bo`lish.
“4”–YAxshi	Mustaqil mushohada qilish. Olgan bilimlarini amalda qo`llay olish. Mohiyatini tushuntirish. Bilish, aytib berish. Tasavvurga ega bo`lish.
“3”–Qoniqarli	Mohiyatini tushuntirish. Bilish, aytib berish. Tasavvurga ega bo`lish.
“2”–Qoniqarsiz	Aniq tasavvurga ega bo`lmaslik, Bilmaslik.