O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti ahmadaliyev A’zamjon Rustamovich. «Kurashchilarning tehnik tayorgarligini mahsus harakatli o`yinlar yordamida rivojlantirish uslubiyoti»

Dissertatsiya mavzusining asoslanishi va uning dolzarbliligi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Jismoniy tarbiya va ommaviy sportni yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori sohadagi yana bir muhim hujjat bo‘ldi. Ushbu qaror bilan O‘zbekiston Respublikasida jismoniy tarbiya va ommaviy sportni yanada rivojlantirish dasturi qabul qilindi. Dasturda 2017-2021 yillarda jismoniy tarbiya va ommaviy sportni yanada rivojlantirish uchun 995,2 milliard so‘mdan ziyod mablag‘ sarflanishi, sport maktablarining moddiy-texnik bazasini mustahkamlash maqsadida 167 ta sport inshooti, jumladan, 90 ta sport majmuasi va 77 ta suzish havzasini qurish, rekonstruksiya qilish, kapital tamirlash, jihozlash va qayta jihozlash nazarda tutilgan¹.

Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan bunday harakatlar o‘sib kelayotgan yosh avlodning, jismoniy va ma’naviy salomatligini shakllantirishini, sog‘lom turmush tarziga intilish va sportga mehr-muhabbatni singdirishning g‘oyat muhim sharti sifatida sportchi yoshlar ommaviy sportini rivojlantirishni ta`minlash maqsadini ko`zlaydi.

Kurash bo’yicha qizlarimiz xalqaro turnirlarda, Osiyo va Jahon birinchiliklarida yuqori natijalarga erishmoqda. Kurash 1999- yildan Jahon sport olamida alohida o’rinni egalladi, xozirgi kunda yuqori saviyalarda rivojlanmoqda va buning uchun juda ko’p ilmiy izlanishlar xam olib borilmoqda. Bajarilayotgan ilmiy ishlarda kengroq yondoshuv kurashning rivojlanishiga yanada turtki berardi. Xozirgi kunda kurashchilarning yanada yuqoriroq natijalarga erishish uchun yuqori talablar qo’yilmoqda. Tayyorgarlik jarayonlarining tuzilishidagi vazifalarni qayta ko’rib chiqish muammolari vujudga kelmoqda. Xususan xozirgi kunda kurashchilarning texnik tayyorgarligidagi ayrim kamchiliklarni ko’rish mumkin. Kurashchilar musobaqalarida chaqqon harakatlar bilan texnik usullarni ketma-ket amalga oshiruvchi polvonlar kamchilikni tashkil qiladi. Ularda emotsional holatdagi bo’sh turib bellashuvchi ishtiyoqni ko’rish kamdan kam holatlarda uchramoqda. Kadrlar tayyorlash milliy dasturi va maktab ta’limini rivojlantirish davlat umum milliy dasturining amalga oshirilishi natijasida 1 ming 536 ta akademik litsey kasb – xunar kolleji, umumta’lim maktablarining qariyb 9 mingtasi, ya’ni deyarli hammasi, 1 ming 800 dan ortiq sportzali namunaviy loyixalar asosida barpo etildi yoki kapital rekonstruktsi yaqilindi.

Ushbu o’quv muassasalarining moddiy – texnik bazasini muntazam yangilab borish, tizimli asosdazamonaviykompьyutertexnikasi, o’quv – laboratoriyauskunalari, mebelь va o’quv anjomlari bilan qayta jixozlash, ularni talab darajasida saqlash hamda yaratilgan bu ulkan salohiyatdan samarali foydalanish maqsadida mutloq oyangi bir tuzilma – Moliya vazirligi huzurida maxsus jamg’arma tashkil etildi.

Bugungi kunda jismoniy tarbiya va sport soxasida, ayniqsa, bolalar sportini yanada rivojlantirish, har bir shaxar va qishloqda zamonaviy talabalarga javob beradigan, zarur anjomlar bilan jixozlangan sport maydonchalari, inshoat va majmualarni barpo qilish bo’yicha amalga oshirayotgan ishlarimiz o’zining ijobiy samarasini bermoqda.

Shuni mamnuniyat bilan aytish kerakki, istiqlol yillarida yurtimizda 1 ming 200 dan ziyod yangi sport inshoati barpo etilib, ularning mingdan ortig’i qishloq joylarida qurildi. Buesa 260 ming nafardan ziyod bolaning sportning ko’plab turlari bilan muntazam shug’ullanishi uchun imkoniyat yaratdi.

Qiz bolalarni, eng avvalo, qishloq qizlarini sport bilan shug’ulanishga jalb qilish da joriy yilda sezilarli natijalarga erishildi. “Sport xayotidan hech kim chetda qolmasligi kerak” degan shiordan kelib chiqqan holda, kam ta’minlangan oilalarning 120 ming nafar qizlari uchun 3 milliard 500 million so’mlik sport kiyimi va jixozlari xarid qilindi.

Mamlakatimizning turli mintaqalarida xalqaro standarlarga mos, ulkan sport majmualarining barpo etilishi, O’zbeksport kurashchilarining Jaxon, Olimpiya va Osiyo musobaqalarida yuksak natijalarni qo’lga kiritib kelayotganligi, bir tomondan Davlat me’yoriy hujjatlarininga qsadosi bo’lsa, ikkinchi tomondan yurtimizda jismoniy tarbiya va sportni Davlat siyosatining ustivor yo’nalishlari pog’onasiga ko’tarilganligidan dalolat beradi.

Belbog’li kurash bo’yicha xalqaro turnirlarda, Osiyo, Jahon chempionatlarida polvonlarimiz yuksak natijalarga erishdi. O’zbekistondagi yosh belbog’li kurashchilarimiz xalqaro maydonda katta yutuqlarni qo’lga kiritganlar, Jahon chempionlari – Rustam Umarov, Temur Shokirjonov, Sherzod Mirzaev, Shuxrat Bozorovlar bilan faxrlanamiz. Belbog’li kurash Jahon sport olamida alohida, rivojlanmoqda va buning uchun juda ko’p ilmiy izlanishlar olib borilmoqda. Bu borada olimlarimiz tomonidan hozirgi kunda anchagin ishlar olib borilmoqda, lekin bu qilinayotgan ishlar kamlik qilishi yaqqol ko’zga tashlanib qolmoqda. Musobaqa qoidalarining keyingi yillardagi o’zgarishlari kurashchilarga yuqori talablarni qo’ymoqda. Bu esa yana yangi talablarni kurashchilar oldiga qo’yadi.

Hozirgi kunda texnik usullar arsenalini boyitish, bellashuvlardagi harakatlarni amalga oshirish dolzarb masala xisoblanadi.