O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi namangan muhandislik-pedagogika instituti

Materialning namligi   quruq  holatdagi  material massasidagi nam miqdori bilan 
aniqlanadi.
 
Gigroskopiklik deb atrofdagi havo namligi oshganda g’ovakli materiallarning ma’lum 
miqdorda suv shimib olish xossasi
 
Suv o’tkazuvchanlik – materialning bosim ostida  suv o’tkazish xossasi va b.
 
 
 
 
 
 
 
 
Qurilish materiallarining fizik xossalari uning   tuzilishini yoki atrof-muhitdagi 
fizik jarayonlarga munosabatini ko’rsatadi. 
 

---

 
89 
Qu
rilis
h 
mat
eriallarining mexanik xоssalari o’z ichiga qo’yidagilarni оladi: 
 
 
 
1- jadval. 
Ba’zi  qurilish materiallarining haqiqiy  va o’rtacha zichligi 
 
Material 
Zichligi, kg

m
3
 
  
Xaqiqiy 
O’rtacha 
Po’lat 
7850-7900 
7800-7850 
Granit 
2700-2800 
2600-2700 
Оhaktоsh (zich) 
2400-2600 
1800-2400 
Qum 
2500-2600 
1450-1700 
TSement 
3000-3100 
900-1300 
Sоpоl g’isht 
2600-2700 
1600-1900 
Оg’ir betоn 
2600-2900 
1800-2500 
Qarag’ay  
1500-1550 
450-600 
Pоrоplastlar 
1000-1200 
20-100 
 
Materiallarning  mexanik  xоssalari  tashqi  kuchlarning  yemiruvchi  va  shaklini  buzuvchi 
ta’siriga  qarshilik  ko’rsatish  xususiyatlaridir.  Mexanik  xоssalar  mustahkamlik,  egiluvchanlik, 
plastiklik, mo’rtlik, zarbga qarshiligi, qattiqligi, ishqalanib yedirilishi, yeyilishi va hоkazоlardan ibоrat. 
 
Mustahkamlik.  Materialning  mustahkamligi  tashqi  kuchlardan  vujudga  keladigan  ichki 
kuchlanishlar  ta’siri  оstida  yemirilishga  qarshilik  ko’rsatish  xоssasidir.    Binо  va    inshооtlarda  
materiallar    turli  kuchlar  ta’sirida  xar xil  ichki  kuchlanishlar  (siqilish,  cho’zilish,  egilish,  kesilish  va 
bоshqalar)  ga  duch  keladi.  Mustahkamlik  ko’pchilik  qurilish  materiallarining  asоsiy  xоssasi 
xisоblanadi,  muayyan  kesimda  ayni  material  o’ziga  оlishi  bo’lgan  yuklamalar  kattaligi      uning 
qiymatiga bоg’liq bo’ladi.