O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi namangan muhandislik-qurilish instituti

Elektroenergiya omili - hozirgi zamon ishlab chiqarishini, hatto transport va qishloq xo’jaligini elektr quvvatisiz tasavvur qilish qiyin.

Suv va iqlim omili- ishlab chiqarish tarmoqlarini joylashtirishda ahamiyati katta. Suv manbalari ayniqsa kimyo, yog’och-tsellyuloza, metallurgiya zavodlarining faoliyatiga sezilarli ta’sir qiladi.

Ijtimoiy iqtisodiy omil- ichida eng muhimi aholi va mehnat resurslaridir. Albatta, har bir ishlab chiqarish jarayoni ishchi kuchisiz sodir bo’lmaydi.

Shaharning ichki joylashuv qarorlariga taalluqli bo’lgan bir qator omillar yuqorida sanab o’tilgandir. Ammo asosan joylashuvning uy ho’jaliklari yoki tashkilotlar uchun maqbulligini aniqlovchi uch xil tushuncha mavjuddir. Bu atrof muhitning xususiyatlari, foydalanish imkoniyati va qiymatidir. Ular foydalanuvchilar hudud bilan uch tomonlama bog’langanligini o’zlarida aks ettirishadi. Ular rezident yoki ishlab chiqaruvchi yuridik shaxs siftida hududni qamrab olishadi va shu yusinda hududning chegaradoshlariga ham o’z bog’liqlik tomonlarini namoyon qilishadi.

Xuddi shunday, ular o’z mahsulotlari va xizmatlarini hududlararo aylanishiga sababchi bo’lishadi. Demak, hududning chegaraviy qulayligi ushbu tovar oqimini ta’minlaydi. Albatta, hududdan foydalanganliklari uchun ma’lum bir to’lovlarni amalga oshirishlari zarur, bu esa ularning narx bilan qiziqishlariga sabab bo’ladi.¹