O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti fiziologiya va valeologiya asoslari kafedrasi

Gemotoraks nima:

1. 
   plevra bo‘shlig‘iga qon quyilishi;
   
2. 
   plevra bo‘shlig‘iga yiring yig‘ilishi;
   

4. 
   plevraning yallig‘lanishi;
   
5. 
   plevra bo‘shlig‘iga havo yig‘ilishi;
   
6. 
   o‘pkadan qon ketish.
   

179

6. 
   
   • 
     immobilizatsiya
     
   • 
     pnevmotoraks
     
   • 
     subduralgematoma
     
   • 
     transport shinalar
     
   • 
     gipsli bog‘lam
     
   
   
   • 
     Dezo bog‘lam
     
   • 
     Delbe bog‘lam
     
   • 
     Velpo bog‘lam
     
   • 
     gemotoraks
     
   • 
     ko‘zoynak simptomi
     
   
   Kuyish tasnifi, termik kuyish
   

Kuyish. Yuqori harorat (termik kuyish) kimyoviy moddalar (kimyoviy), elektr toki (elektrdan) va nur energiyasi (nurdan) ta’siridan kelib chiqqan to‘qimalarning shikastlanishiga kuyish, deyiladi. Kuchli kuyishlarda bemorda jiddiy umumiy buzilishlar kuzatiladi va kuyish kasalligi rivojlanadi.

Termik kuyish. Termik kuyish badanga yuqori harorat (alanga, qaynagan suv, yonib turgan va issiq suyuqliklar, gazlar, cho‘g‘ bo‘lgan va eritilgan metallar va hokazo)ning bevosita ta’siridan paydo bo‘ladi. Shikastlanishining og‘ir-yengilligi ta’sir qilayotgan haroratning balandligi, ta’sir qilish muddati, kuygan sohaning katta-kichikligi va kuygan sohaga bog‘liq. Bosim ostidagi alanga va bug‘ ta’sirida, ayniqsa, og‘ir kuyish hodisalari yuz beradi. Bu holda atmosfera bilan tutashadigan og‘iz bo‘shlig‘i, traxeya va boshqa a’zolar kuyishi mumkin.

Aksari qo‘l-oyoq, ko‘z, kamroq — gavda va bosh kuyadi. Kuyishning og‘ir-yengilligi uning qancha joyga tarqalganligiga va tananing qanday chuqurlikda shikastlanganligiga bog‘liq. Kuygan soha nechog‘lik katta va shikastlanish chuqur bo‘lsa, bemor hayoti uchun xavf-xatar shunchalik katta bo‘ladi. Tananing 1/3 qismi kuyganda ko‘pincha bemor halok bo‘ladi. Shikastlangan sohaning chuqurligiga ko‘ra, kuyishning to‘rt darajasi farq qilinadi (54, 55, 56-rasmlar).

1. 
   darajali kuyish (eritema) terining qizarishi, shishi va og‘riq bilan yuzaga chiqadi. Kuyishning bu yengil darajasi terida yal- lig‘lanishning rivojlanishi bilan xarakterlanadi. YalligTanish hodisalari birmuncha tez (3—6) kunda o‘tib ketadi. Kuygan sohada pigmentatsiya qoladi, keyingi kunlarda terining po‘st tashlashi kuzatiladi.
   

180

2. 
   
   54-rasm. Kuyishning 55-rasm. Kuyishnrng 56-rasm. Kuyishning
   
   I darajasi. II darajasi. III darajasi.
   
   darajali kuyish pufaklar paydo bo‘lishi bilan xarakterlanadi (bullyoz shakl). Kuyishning bu darajasida birmuncha yallig‘lanish yuzaga chiqadi. Talaygina suyuqlik yuzaga chiqishiga ko‘ra, u epidermis ostiga yig‘iladi va epidermisni ko‘chirib pufaklar hosil qiladi. Pufaklar kuyishdan keyin bir necha daqiqa o‘tgach, ba’zan esa, ertasiga paydo bo‘lishi mumkin. Terining yuza qatlami (epidermal) qavati jonsizlanadi. Pufak yorilganda terining tiniq qizil so‘rg‘ichsimon qavati ko‘rinadi. Kuyish asoratsiz o‘tganda 4-6-kunga kelib, pufakchadagi suyuqlik so‘rilib ketadi. Yangi yosh epidermis avvaliga pushtirangli va oson shikastlanadigan bo‘lib qoladi. 10-15 kun o‘tgach, bemor batamom tuzaladi. Pufakchalarga infeksiya tushganda tiklanish protsesslari keskin buziladi va kuygan soha asta-sekin anchagina muddatdan keyin tuzaladi.
   
3.