O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi n. N. Zaripov

SAVOL VA TOPSHIRIQLAR 
1. Kompyuter grafikasida soha necha xil
usulda berilishi mumkin. 
2. Sohani tashkil etuvchi tashqi nuqtalari.
3. Soha chegarasi bilan berilishi.
3.3. Kesishma algoritmlari (Sazerlend-Koena) 
 
 
Kompyuter ekraniga chiqarish kerak bo`lgan tasvirni biror berilgan chegara 
bo`yicha kesilishi keng qo`llaniladi. Ko`p hollarda chegara sifatida to`g`ri 
to`rtburchakli soha ishlatiladi, xususan kompyuter ekrani. Kesmani biror bir 

---

48 
to`rtburchakli soha bilan kesilish oddiy va effektiv algoritmini ko`ramiz.
Faraz qilamizki bizga (x
1
,y
1
) va (x
2
,y
2
)
 
nuqtalari bilan kesma berilgan bo`lsin.
To`g`ri burchakli to`rtburchak esa quyidagi qiymatlar bilan berilgan bo`lsin:
x
min
, y
min
, x
max
, y
max 
(3.3.1)
Xususiy holni ko`ramiz, ya’ni kesmaning bir uchi to`g`ri to`rtburchakli sohani
ichida, ikkinchisi esa tashqarida joylashgan bo`lsin. Aynan shu holat bizni 
kiziktiradi. Bu yerda kesmani soha chegarasi bilan kesilish nuqtasi topish kerak. 
Faraz qilamizki (x
1
,y
1
)
 
nuqta to`g`ri burchakli to`rtburchak tashqarisida, (x
2
,y
2
)
 
nuqta esa soha ichida yotsin. Ushbu masalani echishda (x
1
,y
1
) va (x
2
,y
2
)
 
nuqtalaridan 
o`tuvchi to`g`ri chiziq tenglamasidan foydalanamiz. Qaralayotgan masalada, ya’ni 
kesilish nuqtasini aniqlash jarayonida quyidagi hollar bo`lishi mumkin:[5] 
If X
1
min
then X
1
=X
min
If Y
1
min
then Y
1
=Y
min
If X
1
max
then X
1
=X
max
If Y
1
max
then Y
1
=Y
max 
Bu yerda (x,y)
 
biz qidirayotgan nuqtaning koordinatalari, ya’ni soha bilan
kesilgandan so`ng kesma (x,y) va (x
2
,y
2
)
 
nuqtalari orqali ifodalanadi.