O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov, Tollibay Boltayevich Mustanov

Venodilatatsiyalovchi moddalar 
V
enodilatatorlarga kiradi
: 
1.
NO - donatorlari (nitratlar, molsidomin) 
2.
α-Adrenoblokatorlar (prazozin, doksazozin) 
3.
Simpatolitiklar (oktadin) 
Dori vositalarni vazodilatatsiyalovchi ta’siri odatda ham arteriya ham vena 
tomirlariga tegishlidir. Lekin, turli xil dori vositalarining arteriadilatatsiyalovchi 
va venodilatatsiyalovchi ta’sirining nisbati har xil. Bittasi ko`proq venaga ta`sir 
etsa, boshqasi arteriyaga ta`sir qiladi(jadval-7.6). Klinikada dori vositalarni 

---

- 429 -
qo`llanilayotgan vaqtda ko`rsatilgan farqni inobatga olish kerak.
Ma’lumki, hajmli (venoz) tomirlarni kengaytiruvchi dori vositalar 
yurakga tushadigan (prednagruzkani) yuklamani kamaytiradi (jadval-7.6.). 
Bunday dori vositalarni patologik holatlarda qo`llash, yurak ishi uchun qulay 
sharoit yaratib beradi. Shunday ta’sir qilish mexanizmiga ega bo`lgan dori 
vositalarga nitratlar (nitroglisterin va boshq.) kiradi. O`xshash ta’sir qilish 
mexanizmga ega bo`lgan dori vositalarga sidnonimin hosilalaridan 
molsidomin
kiradi. yetarli darajada venodilatatsiyalovchi ta’sirga ega bo`lgan dori vositalar, 
o`tkir
va 
surunkali yurak yetishmovchiligi
da qo`llaniladi.
Diuretiklardan furosemid venotrop ta’sirga ega. 
O`tkir 
yurak 
yetishmovchiligi
bo`lgan bemorlarga furosemidni vena ichiga yuborish natijasida, 
avval vena tomirlari kengayadi so’ngra diuretik ta’sir boshlanadi. 
Jadval 7.6. Vazodilatator vositalar 
 
Venodilatatorlar(ko`proq 
venani kengaytiruvchi
preparatlar)
 
Arteriodilatatorlar(arteriol 
tomirlarni kengaytiruvchi 
preparatlar)
 
Tanlamay ta`sir qiluvchi 
vazodilatatorlar (arteriya va venani 
tahminan bir xilda kengaytiruvchi 
preparatlar)