O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov, Tollibay Boltayevich Mustanov

Jadval 14.4.
Ba’zi nosteroid tuzilishli yallig‘lanishga qarshi vositalarni enteral 
qo‘llangandagi farmakokinetikasi 
Dori vositalar 
B
iol
ogik
o
`z
lashti
rish
da
ra
jasi
Qon
z
ardobid
a 
maksim
al
kon
-
se
ntra
tsi
ya
hosi
l 
qil
ish
va
qti
, soat
Za
rdob
oqsi
ll
ari
bil
an
bog
`lanishi
,%
Dor
i vosi
tani
meta
boli
zmi
%
Y
arim
ya
shash
v
aqti
(t
1
/2
) soa
t 
B
uyra
k
or
qa
li
o`
zga
rm
aga
n
moddani
ajra
li
shi
, 
%
Atsetilsalitsil kislota
1
65-70 
~0.4 
~50 
>95
1 
0.25
1
1-3 
Indometatsin 
~98 
~1.3 
90 
>65 
2-2.5 
10-20 
Diklofenak-natriy 
~50 
2-3 
>99 
>99 
1-1.5 
<1 
Ibuprofen 
>80 
~1.6 
>99 
>99 
1.5-
2.5 
<1 
Naproksen 
99 
2-4 
>99 
>95 
14 
<5 
Piroksikam 
3-5 
99 
>90 
50 
~5 
Lornoksikam 
100 
1-2 
~99 
~100 
~4 
20-35 
Selekoksib 
36 
~3 
~97 
>97 
11.2 
<3 
1
Organizmda 
Atsetilsalitsil 
kislotasi 
tez 
salitsil 
kislotasiga 
aylanadi. 
1
Selekoksib tarkibida sulfanilamid guruhini borligi bilan tushuntiriladi 
Yallig‘lanishga qarshi vosita sifatida revmatoid artritda ba’zan oltin dori vositalari 
(krizanol va boshqalar) qo‘llaniladi. Ular ta’sir prinsipi yuqorida qayd etilgan 
nosteroid yallig‘lanishga qarshi vositalardan ancha farq qiladi. Ularning ta’siri 
sekin rivojlanadi (2-3 oydan keyin) va uzoq muddat saqlanadi. Oltin dori 
vositalarini keng ko‘lamda qo‘llashga ularning nisbatan yuqori zaharliligi va 
ko‘pgina jiddiy noxush ta’sirotlari (buyrak, jigar, qon hosil qilish a’zolarining 
jarohatlashi va allergik reaksiyalar)ning mavjudligi to‘sqinlik qiladi. 
Burushtiruvchi va o‘rab oluvchi vositalar ham yallig‘lanishga qarshi ta’sirga 
egadirlar.

---

- 740 -
ASPIRIN KARDIO 
Farmakodinamikasi:
Atsetilsalitsil kislotasining (ASK) ta'sir mexanizmi asosida 
siklooksigenazani (SOG-1) qaytmas ingibitsiyasi yotadi, buning oqibatida A2 
tromboksanini sintezi bloklanadi va trombotsitlar agregatsiyasi susayadi. ASK 
trombotsitlar agregatsiyasini susaytirishning yana boshqa mexanizmlariga ega deb 
hisoblaydilar, bu esa uni turli tomir kasalliklarida qo'llash sohasini kengaytiradi. 
ASK, shuningdek yallig'lanishga qarshi, og'riqqoldiruvchi va isitma tushiruvchi 
ta'sir samarasiga ega. 
Qo'llanishi.
Xavf omillari (masalan, qandli diabet, giperlipidemiya, anterial 
gipertoniya, semizlik, chekish, keksa yosh) mavjud bo'lganida o'tkir miokard 
infarktini va takroriy miokard infarktini oldini olish. 
• 
Nostabil stenokardiya 
• 
Insul`tni oldini olish (shu jumladan miyada qon aylanishini o'tkinchi 
buzilishlari bo'lgan patsientlarda) 
• 
O'tkinchi miya qon aylanishining buzilishini oldini olish 
• 
Tomirlardagi 
operatsiyalar 
va 
invaziv 
aralashuvlardan 
(masalan, 
aortokoranar shuntlash, uyqu arteriyalarini endarterektomiyasi, arteriovenoz 
shuntlash, uyqu arteriyalarini angioplastikasi) keyingi tromboemboliyani oldini 
olish 
• 
Chuqur venalar trombozi va o'pka arteriyasi va uning shoxlarining 
tromboemboliyasini oldini olish (masalan, katta jarrohlik aralashuvi natijasidagi 
uzoq muddatli immobilizatsiyada).