O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov, Tollibay Boltayevich Mustanov

 

Karbenoksolon
(biogastron) – siklik triterpen bo‘lib, chuchuk miya 
ildizidan ajralgan. Uning ta’sirida me’da shilliq qavatidan shilliq ishlab chiqishi 
ortadi. Uning qovushqoqligi yuqori bo‘lib, mustahkam himoya qavatini hosil 
qiladi. Bundan tashqari dori vosita ta’sirida PG larni parchalovchi ferment 
faolligi susayadi. So‘rilgan dori vositaning 90% qon zardobi oqsillari bilan 
bog‘lanadi, o‘t tarkibida ajralib ichakdan yana qonga so‘riladi (ichak-jigar 
retsirkulyatsiyasi). Asosan najas tarkibida ajraladi, peshob tarkibida faqat 1% 
ajraladi. Me’da yara xastaligida 12 barmoqli ichak yarasiga nisbatan 
samaradorligi yuqori. Karbenoksolon steroid tuzilishiga ega bo‘lganligidan 
mineralokortikoid faolligiga ega va Shuning uchun noxush ta’siri bor: 
organizmda suvni, Na
+ 
ionlarini to‘planishi, shishlar paydo bo‘lishi, 
gipertenziya, gipokaliemiya. Spironolakton bu o‘zgarishlarni bartaraf etadi, 
lekin dori vositaning terapevtik ta’siri ham yo‘qoladi. Tiazid guruhidagi peshob 

---

- 496 -
haydovchi vositalar karbenoksalonning gastroprotektorlik xossasini susaytirmay, 
uning noxush ta’sirini bartaraf etadilar.
Umuman gastroprotektorlar tashqi jarohatlovchi omillar ta’siridan me’da 
va 12 barmoqli ichak yaralarini saqlab, ularning bitishiga qulay sharoitlar 
yaratadilar. 
Yaralarni 
bitishini 
tezlashtiruvchi 
(ya’ni 
reparatsiyani 
kuchaytiruvchi) vositalar ham me’da va 12 barmoqli ichak yarasi xastaligida 
ijobiy natija berishlari mumkin. Bunday dori vositalarga quyidagilar kiradi: 
oksiferriskarbon natriy, salkoseril, metiluratsil, vitamin U, anabolik steroidlar. 
Me’da motorikasiga ta’sir etuvchi vositalar
 
Bu guruh vositalar ikkiga bo‘linadilar: 
1.
Prokinetik 
vositalar 
(me’da 
motorikasini 
kuchaytiruvchilar):