O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi muqimiy nomidagi qo‟qo‟n davlat pedagogika instituti “Boshlang`ich ta`lim metodikasi” kafedrasi

марта кўрган афзал. Бир онда ўз кучининг ўлчовсиз даражада ўсга-нини сезди. Сиз қанча 
тердингиз? Булар қоп-қоп териб қўйишди. Мен ўйлаган даражада қилишармикан? 
5) сабаб ҳоли нима сабабдан? нима сабабли? нима учун? нимага? нега? каби 
сўроқларга жавоб бўлади ва қуйидагича ифодаланади:
а) сабаб равиши билан: Отаси ноилож кўнди. 
б) -лик, -сиз+лик, -ган+лик қўшимчали чиқиш келишигидаги отлар, сифатдошдан кейин -
дан қўшимчасини келтириш билан: Салима опа қувонганидан ҳеч гапира олмас эди. 
в) -гани, -ганлиги қўшимчали сўзлардан кейин сабабли, туфайли, учун сўзларидан бирини 
келтириш билан:  У ўқимагани учун билмади. 
6) мақсад ҳоли нима мақсадда? нима учун? нима қилгани? нима қилгали? нега?
сўроқларига жавоб бўлиб, қуйидагича ифодаланади: 
а) мақсад равиши билан: Мен атайин гапирмадим.
б) жўналиш келишигидаги ҳаракат номи ѐки ҳаракат номидан кейин учун кўмакчисини 
келтириш билан: У ўқиш учун келди. 
в) мақсад равишдоши билан: У ўқигани келди. 
г) феълдан сўнг учун, деб сўзларини келтириш билан: Ўқийман деб келди.
г) ҳаракат номидан кейин мақсадида, мақсадда, мақсади билан сўзларини келтириш 
ѐрдамида: Гулнор опа бафуржа гаплашиш мақсадида келди.
7) шарт ҳоли нима қилса(-м , -нг, -к , -нгиз) сўроғига жавоб бўлади ва бир ҳаракатнинг 
бажарилиши учун шарт бўлган иш-ҳаракатни билдиради: Эксанг ўрасан. Қайтариш шарти 
билан олди. 
8) тўсиқсизлик ҳоли  нима қилса ( -м, -нг, -к , -нгиз) ҳам, -да? сўроқларига жавоб бўлиб,  
бир иш-ҳаракатнинг бажарилиши учун тўсиқ бўла олмайдиган иш-ҳаракатни билдиради ва 
шарт феъли+ҳам(-да), равишдош, сифатдош+билан кўмакчиси, қарамай, қарамасдан сўзлари 
қатнашган қурилма орқали ифодаланади: Чақирилмаса ҳам қатнашди. Кичик бўлгани билан 
анча оғир эди. Шошганига қарамай кутиб турди.