O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi muqimiy nomidagi qo‟qo‟n davlat pedagogika instituti “Boshlang`ich ta`lim metodikasi” kafedrasi



Download 1,42 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/136
Sana23.02.2022
Hajmi1,42 Mb.
#171091
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   136
Bog'liq
boshlangich talim metodikasi

 
 
13.1. 
13-bob. Punktuatsiya
(ishorat qoidalari). 
O‘zbek tili punktuatsiyasining asosi va tamoyillari (mantiqiy-grammatik tamoyil, uslubiy 
tamoyil, differensiatsiya tamoyili). O‘zbek tilida tinish belgilari va ularning tasnifi; tinish 
belgilarining qo‘llanish o‘rinlari. 
 
2. AMALIY MASHG‟ULOTLARNING MAZMUNI 
6-bob. Sintaksis.
So‘zlarning teng va ergash bog‘lanishi (aloqasi), ergash bog‘lanishning turlari 
(boshqaruv, bitishuv, moslashuv) yuzasidan mashqlar.
So‘z birikmasi, uning turlari, birikma tarkibidagi so‘zlarning o‘zaro sintaktik 
munosabatini aniqlash ustida mashqlar. 
Gap, uning ifoda maqsadiga ko‘ra turlarini ajratish; gaplarning oxiriga qo‘yiladigan 
tinish belgilari yuzasidan mashq. Berilgan gaplarni ifoda maqsadiga ko‘ra o‘zgartirishga oid 
mashq,
Yig‘iq va yoyiq gaplarni, ikki bosh bo‘lakli va bir bosh bo‘lakli gaplarni aniqlash 


bo‘yicha mashq.
Gapning bosh bo‘laklarini aniqlash (ega va kesimni aniqlash); sodda va tarkibli 
kesimlar; kesimning ega bilan moslashuvi. ularning ba‘zan sonda mos kelmaslik hollari; 
yozuvda ega bilan kesim orasida tirening ishlatilishiga ustida mashqlar.
Ikkinchi darajali bo‘laklarni aniqlab, turlarga ajratish yuzasidan mashq. To‘ldiruvchi, 
aniqlovchi, hollarning turlari, ifodalanishi ustida mashqlar.
Gaplardagi bosh va ikkinchi darajali bo‘laklarni aniqlash va ularni umumiy sintaktik 
tahlil qilish.
Gapning uyushiq bo‘laklarini, qanday bo‘lak uyushganini aniqlash, uyushiq 
bo‘laklarning shakllanishi, bog‘lovchili, bog‘lovchisiz birikkanini, umumlashtiruvchi 
birliklar qatnashgan holatlarni, tinish belgilarning ishlatilishini belgilash yuzasidan mashqlar 
o‘tkazish.
Ajratilgan bo‘laklar va ularning turlarini belgilash, bunday gaplarda tinish 
belgilarining ishlatilishi yuzasidan mashqlar.
Gap bo‘lagi sanalmaydigan undalma, kirish so‘z va kirish birikmalar hamda kiritma 
gaplarni aniqlash. Kirish so‘z va kirish birikmalarining ma‘nolarini aniqlash; undalma va 
kiritma gaplarning qo‘llanish o‘rni, ularda ishlatiladigan tinish belgilari yuzasidan mashq 
o‘tkazish.
Bir bosh bo‘lakli gap, uning turlari; bo‘laklarga ajralmaydigan gap (so‘z-gap); to‘liq 
va to‘liqsiz gaplarni aniqlash yuzasidan mashq.
Sodda gap va so‘z birikmasi yuzasidan kollokvium o‘tkazish. 
Sodda va qo‘shma gaplarni aniqlash, ularni farqlash yuzasidan mashq. Qo‘shma gap 
qismlari va ularning o‘zaro bog‘lanishi, mazmun munosabatini aniqlash yuzasidan mashq.
Bog‘langan qo‘shma gap qismlarining o‘zaro bog‘lanish yo‘llari, ularni bog‘lovchi 
vositalar yuzasidan mashq.
Ergashgan (ergash gapli) qo‘shma gap tarkibidagi bosh va ergash gaplarni aniqlash, 
ergash gaplarning turini ajrata bilish yuzasidan mashqlar o‘tkazish. Bog‘langan va 
ergashgan qo‘shma gap qismlarining bog‘lanishini sxema (chizma) orqali ko‘rsata bilish.
Bog‘lovchisiz qo‘shma gap tarkibidagi qismlarning mazmun munosabati, tinish 
belgilar ishlatilishini aniqlash bo‘yicha mashq. Bog‘lovchisiz qo‘shma gap qismlarining 
bog‘lanishi sxema (chizma)da ko‘rsatish.
Murakkab (ko‘p komponentli) qo‘shma gap qismlarining o‘zaro bog‘lanishi, mazmun 
munosabatini belgilash yuzasidan mashqlar. Murakkab qo‘shma gap qismlarining o‘zaro 
bog‘lanishini sxema (chizma) orqali ko‘rsata bilish.
O‘zga gap, uning turlari: ko‘chirma gap, o‘zlashtirma gaplarni aniqlash; ko‘chirma 


gapli qo‘shimchalarning qismlari (ko‘chirma gap va muallif - avtor gapi), ularning o‘zaro 
bog‘lanishi, joylashish o‘rnini belgilash; ko‘chirma gapli qurilmada tinish belgilarining 
ishlatilishi, ko‘chirma gapni o‘zlashtirma gapga (va aksincha, o‘zlashtirma gapni ko‘chirma 
gapga) aylantirish yuzasidan mashqlar.
Matnni yoki tanlangan gaplarni sintaktik jihatdan to‘liq tahlil qilish.

Download 1,42 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   136




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish