O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi

Osmotik  bosim. 
Erituvchining  yarim  o‗tkazgich  parda  orqali  o‗z-o‗zicha 
o‗tish jarayoni osmos deb ataladi. Osmosni vujudga keltiradigan kuchning yarim 
o‗tkazgich parda sathiga nisbati osmotik bosim 
π
 deyiladi.  

---

66 
 
Vant - Goff qonuniga binoan osmotik 
π=νkT 
tenglama bilan ifodalanadi
.
 Bu erda: 
ν
  –  konsentratsiya,  ushbu  tenglama  suyultirilgan  eritmalar  (zollar)  uchun  xosdir. 
Kolloid eritmalarning osmotik bosimi ―
π”
 chin eritmalarning osmotik bosimidan 
kam axamiyatga ega va kolloid sistemalar  agregativ jixatdan beqaror bo‗lganligi 
uchun  ularning  osmotik  bosimi  doimiy  emas.  Osmotik  bosim  zarrachaning 
o‗lchamiga xam, tabiatiga xam bog‗liq emas. Osmotik bosimni ―
π”
  bilgan xolda 
zarracha o‗lchamini ―r― topish mumkin. Vant-Goff qonuniga ko‗ra 
 
π = CkT, C = n/ V,   n=m/M
 bo‗lgani uchun
 M 
ni xam topish mumkin: 
  
―n‖ 
qiymatini qo‗yib 
C = m / MV 
topiladi va Vant-Goffa tenglamasiga 
C
 ning qiymati 
qo‗yilsa  u  xolda 
πV  =  m  kT/  M   
(4)  ga  ega  bo‗lamiz.  Demak  osmotik  bosimni 
bilgan xolda kolloidlarning molekulyar og‗irligini xisoblab topish mumkin.