9
natijalarni taqsimlash medianasiga mos keladi, protsentillarni oddiy foiz ( prosent )
ko’satkichlari bilan aralashtirib bo’lmaydi. Foiz individual
natijalarda testning
umumiy topshiriqlaridan to’g’ri ishlanganliklari nisbatini aks ettiradi. P 1 va P 100
ranglarini ( darajalarini ) tanlovada kuzatilganlardan eng past va eng yuqori natija
olganlari mos ravishda olishadi biroq bu ranglarga 0 ko’rsatkich ( birorta ham to’g’ri
javob yo’q ) yoki mutloq ( barcha javoblar to’g’ri ) ko’astkichlarga mos keladi
degani emas. Masalan jami 120 ta masaladan iborat vazifada
birinchi rangga mos
keladigan minimal natija 6 ta to’g’ri javobni tashkil etishi mumkin, ayni paytda P
100 rang mos keladigan maksimal natija 95 ta to’g’ri yechilgan masaladan iborat
bo’ladi.
Bu kabi holatni misol uchun tezlik testlarini
baholashda kuzatishimiz
mumkin. Protsental shkalaning asosiy kamchiligi bu o’lchov birliklarining
notengligi. Normal taqsimlashda alohida o’zgaruvchilar taqsimot markazida jins
birikadi hamda chetga qarab uzoqlashib borishi bilan tarqaladi.
Shuning uchun
markaz
yaqinidagi
holatlar
chastotalariga
atrofda
joylashgan
baholar
taqsimlanishining abtsistsa o’qi bo’yicha ancha qisqa intervallari teng tushadi.
Protsentillar normal tanlashdagi har bir sinovdan o’tayotganning nisbiy holati
ko’rsatadi, ammo natijalar o’rtasidagi farq kattaligini emas. Bu esa individual
natijalarni talqin ( interpretatsiya ) qilishda ayrim noqulayliklarni keltirib chiqaradi.
Masalan P 70-80 intervalga mos birlamchi ko’rsatkichlarda farq 10
ballni tashkil
etishi mumkin, P 50-P 60 ranglari intervalidagi to’g’ri javoblar miqdori farqi esa bor
yo’g’i 1-3 ballni tashkil etishi mumkin shu bilan bir qatorda protsentllar qator
afzalliklarga ega. Ular psixodiagnostik ma’lumotdan foydalanuvchilar tushinishlari
uchun oson turli tipdagi metodikalar universal va oson hisoblanadi
6
.
1)
Standartlashtirish
test
o’kazish jarayonini qayta ishlash va
reglamentatsiyasi qo’llanma,
tekshiruv blanklari, natijalarni ro’yhatga olish
usullarini jarayonni o’tkazish sharoyitlarini unifikatsiyalash sinovdan o’tayotganlar
kontingenti tavsifi. Tekshiruv o’tkazish jarayonini qat’iy davrligi – test
10
ishonchliligini ta’minlovchi hamda tekshiruvdagi natijalarni baholash uchun test
me’yorlarini belgilashning muhim sharti.
2) Standartlashtirish baholarning normal shkalasini o’rganilayotgan
ko’rsatkichning miqdoriy
ahamiyatiga asoslangan emas, balki sinovdan
o’tayotganlarning tanlovida natijalarni taqsimlashdagi nisbiy o’ringa asoslangan
yangi shkalaga o’zgartirishdir.
Do'stlaringiz bilan baham: