Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulugʻbek nomidagi oʻzbekiston milliy universitetining jizzax filiali hujayra muhandisligi fanidan laboratotiya mashg’ulotlarini bajarish bo”yicha

YOyish yoki tarqatish usuli. Sof holda ajratishning bu usulida zich oziqa muhitlaridan, ko‘pincha go‘sht-pepton agar (GPA), CHapeka, suslo-agar oziqa muhiti ishlatiladi. Tekshirilayotgan materialning bir tomchisi, agarda tekshirilayotgan material quyuq bo‘lsa, uni avval steril fiziologik eritmada suyultirib, zich oziqa muhitning sirtiga tomiziladi va steril shpatel bilan bosmasdan surtiladi.

YOyish yoki tarqatish usuli

So‘ngra shpatelni ag‘darmasdan ikkinchi sirtiga tegizib, surtiladi. O‘sha shpatel bilan keyingi Petri likobchalariga ketma ket suriladi. Birinchi likobchadagi oziqa muhitining sirtiga ko‘p mikroorganizmlar tushgan bo‘lsa, ikkinchisida kamroq bo‘ladi, chunki ikkinchi likobchadagi oziqa muhitning sirtiga faqat birinchi likobchadan qolgan mikroblarning bir qismi, uchinchisiga ikkinchi likobchadan qolgan mikroorganizmlarning bir qismi surtiladi. SHundan qilib, materialdagi mikroorganizmlarning soniga qarab Petri likobchalarning miqdori aniqlanadi. Oxirgi likobchaning zich oziqa muhitining sirtiga bir necha mikroorganizmlar shpateldan o‘tadi va shu mikroorganizmlardan hosil bo‘lgan koloniyalar yaqqol ko‘rinadi. Unib chiqqan koloniyalardan olib tekshiriladi.

Bu usulda shpatel orqali mikroorganizmlarni siyraklatib yoyishdan so‘ng Petri likobcha termostatga qo‘yiladi. Termostatdan unib chiqqan mikroorganizmlarning har bir hujayrasidan koloniyalar hosil bo‘ladi. Alohida unib chiqqan mikroorganizmlar koloniyasi olib o‘rganiladi. CHunki bitta mikroorganizm hujayrasidan hosil bo‘lgan koloniyada bir xil mikroorganizmlar bo‘ladi.
Elektiv, ya’ni maxsus oziqa muhitlar yordamida sof kulturani olish usuli. Ba’zi bir mikroorganizmlar o‘sib rivojlanishi uchun maxsus moddalar va maxsus sharoit talab qiladi, boshqalarga esa xuddi shu moddalar va shu sharoit ularning rivojlanishiga to‘sqinlik qiladi. Buning uchun mikroorganizmlarni undirishda ularga alohida maxsus oziqa muhitlar tayyorlanadi. SHunday oziqa muhitlarga mikroorganizmlar aralashmasi ekilsa, bu oziqa muhitda ba’zi mikroorganizmlar o‘sadi, rivojlanadi, boshqalari esa o‘smaydi va rivojlanmaydi. Unib chiqqan mikroorganizmlarda surtma tayyorlab, mikroorganizmlarni o‘rganish mumkin.