O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug’bek nomidagi o’zbekiston milliy universiteti ijtimoiy fanlar fakulteti faoliyatining

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI NIZOMIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI TABIIY FANLAR FAKULTETI KIMYO O’QITISH METODIKASI YO’NALISHI 1-KURS TALABASI OCHILOVA NASIBANING OLIY MATEMATIKA FANIDAN REFERAT

BAJARDI: OCHILOVA.N
TEKSHIRDI: XO’JAYEVA.G

POLIGON VA GISTOGRAMMALARNI MASALARDA QOʻLLASH VA HAYOTGA TATBIQI

REJA: 1. TANLANMA NIMA? 2. POLIGON VA GISTOGRAMMA XULOSA FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

TANLANMA NIMA?

Tanlanma - bu o’rganilayotgan to’plamdan saylab olingan birliklar majmuasidir, ularning har biri ushbu to’plam-ning tarkibiy unsuri. Tanlanma - bu to’plamdan saylab olingan ma’lum birliklar soni bo’lib, uning har biri mazkur to’plamning unsuridir. Mustasno hol sifatida tanlanma butun to’plamni o’z ichiga olishi mumkin. Tajriba va his-tuyg’ularga asoslangan umumiy imon komiligiga binoan, tanlanma doimo boshlang’ich to’plam haqida biror narsa anglatadi.

POLIGON VA GISTOGRAMMA

Tanlanmani grafik usulda tasvirlash uchun poligon va gistogrammalardan foydalaniladi.

Chastotalar poligoni deb ,…. nuqtalarni tutashtiruvchi siniq chiziqqa aytiladi. Chastotalar poligonini qurish uchun absissalar o‘qida variantalar qiymatlari va ordinatalari o‘qida ularga mos kelgan chastotalar qiymatlari belgilanadi. Koordinatalari juftliklardan iborat nuqtalar kesmalar bilan tutashtiriladi.

•  

CHASTOTALAR POLIGONI

Nisbiy chastotalar poligoni deb koordinatalari: ,….

Nisbiy chastotalar poligoni deb koordinatalari: ,….

bo‘lgan nuqtalarni tutashtiruvchi siniq chiziqqa aytiladi.

3-misol. Ushbu empirik taqsimotning nisbiy chastotalar poligonini yasang:

•  

Statistik majmuaning grafik tasviri gistogramma deyiladi. Uni qurish uchun t.m.ning qiymatlar sohasini uzunligi h ga teng bo‘lgan k ta oraliqlarga bo‘linadi va kuzatilmalarning har bir oraliqqa tushgan sonlari aniqlanadi.

Statistik majmuaning grafik tasviri gistogramma deyiladi. Uni qurish uchun t.m.ning qiymatlar sohasini uzunligi h ga teng bo‘lgan k ta oraliqlarga bo‘linadi va kuzatilmalarning har bir oraliqqa tushgan sonlari aniqlanadi.

XULOSA

Poligon va gistogrammalarni masalarda qoʻllash va hayotga tatbiqi to‘g‘risidagi adabiyotlarni to‘plab o‘qib tahlil qilish natijasida:

• tanlanma;
• poligon va gistogramma va ularga oid masalalar bilan ishlash to‘g‘risidagi ma’lumotlarni o‘qib tahlil qilindi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

1. Farmonov Sh.K., Turgunboyev R.M., Sharipova L.D., Parpiyeva N.T. Ehtimolliklar nazariyasi va matematik statistika. 2011.-200 b.

www.fayllar.org

www.manba.uz