O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi mirzo ulug„bek nomidagi o„zbekiston milliy universiteti falsafa fakulteti psixologiya yo'nalishi

 
1.
 
Белоус В.В. Проблема типа темперамента в современной диференсиалной Пси: Физиологии.-Психол 1981. 

---

24 
II-bob. Individuallikni rasmiy dinamik xususiyatlariga daxldor 
so„rovnomalarning psixologik tavsifi 
2.1.V.M.Rusalovning “Individuallikni rasmiy-dinamik xususiyatlari 
so„rovnomasi”ni savollari xususiyatlari 
Mazkur holatni hisobga olgan holda rus olimi V.M.Rusalov tomonidan 
ishlab chiqilgan ―Individuallikning rasmiy-dinamik xususiyatlarini o‗rganish 
so‗rovnomasini (OFDSI)‖ mahalliy muhitga moslashtirish qanday ijobiy natijalar 
berishi mumkinligi xususida to‗xtalib o‗tamiz. 
SHaxs individualligini o‗rganishga doir metodikalarning xususiyatlari 
bo‗yicha 
sanab 
o‗tganimiz 
singari 
―Individuallikning 
rasmiy-dinamik 
xususiyatlarini o‗rganish so‗rovnomasi (IRDXS)‖ da(A.Rasulov va boshqalar) 
tomonidan anchagina ahamiyatga ega bo‗lgan mezonlar ishlab chiqilganligini 
guvohi bo‗linadi. Mazkur metodikaning genezisi muallifning ―Temperament 
strukturasi (TS)‖ so‗rovnomasiga borib bog‗lanadi. V.M.Rusalov ―TS‖ 
so‗rovnomasida individuallikni temperament xususiyatlari asosida o‗rganishga 
e‘tibor qaratib, unda asab tizimining xususiyati va ularning sotsial muhitda 
namoyon bo‗lishiga ko‗ra o‗lchash mezonlarini ishlab chiqqan edi. O‗z navbatida 
muallif ―IRDXS‖ metodikasida esa individuallikni yoritish uchun mezonlarni 
yanada boyitgan. Bu esa shaxs individualligining psixomotor, intellektual, asab 
tizimi xususiyatlari, emotsional va kommunikativ sohlariga tayanib o‗rganish 
imkonini beradi. Metodikaning mahalliy muhitgan moslashtirish masalalari 
bo‗yicha dastlabki harakatlar O‗zMU psixologiya kafedrasi tomonida amalga 
oshirilmoqda 
(A.Rasulov 
va 
boshqalar). 
Buning 
uchun 
metodikalarni 
moslashtirishning standart talablariga muvofiq ish olib borilmoqda. Metodikaning 
original varianti mahallilashtirish uchun tarjimasi amalga oshirilib, uning tahririga 
e‘tibor qaratildi. Metodikaning mahalliylashtirishga tayyorlangan varianti bo‗yicha 
pilotaj tadqiqotlar universitet talabalarida o‗tkazilmoqda. 
Agar V.M.Rusalovning ―Individuallikni rasmiy-dinamik xususiyatlarini 
o‗rganish so‗rovnomasi (IRDXS)‖ mahalliy muhitga moslashtirish nima berishi 
mumkin? Buning uchun so‗rovnomaning tuzilishi to‗g‗risida izoh berib o‗tish 

---

25 
lozim. Metodika shaxslilik xususiyatlarini yoritishga mo‗ljallangan bo‗lib, 150 ta 
savolni o‗zida mujassamlashtirgan 13 ta shkaladan iborat.