O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi mirzo ulug'bek nomidagi o'zbekiston milliy universiteti

transformatsiya
deyiladi. Masalan, Komil aytdi, bola uxladi 
konstruksiyasi N + V bo'lsa, uning boshqa ko'rinishi, ya'ni transformatsiyasi V – 
N (Komilning aytgani, bolaning uyqusi) shaklida bo'ladi. 
Barcha tillarda sodda konstruksiyalar bo'lib, ular gapning shakliga to'g'ri 
kelishi mumkin. Ana shunday oddiy konstruksiyalarni transformatsiya qilish 
natijasida juda murakkab struktural shakldagi gaplarni hosil qilish mumkin. 
O'zbek, rus va ingliz tillarida eng sodda gaplarning shakli quyidagicha bo'lishi 
mumkin: 
N + V 
bosh moslashuv 
Shuhrat keldi. 
Шухрат пришел. 

---

- 124 - 
kelishik 
Shuhrat came. 
V buyuruq mayli 
Kiring (marhamat). 
Заходите, (пожалуйста) 
Come in. (please). 
N + V 
bosh moslashuv kelishik 
+ N (yoki A) bosh kelishik 
U xursand. 
Он рад. 
He is glad. 
U o'qituvchi bo'ldi. 
Она стала учителем.
She became a teacher. 
N bosh kelishik 
Yong'in.Пожар. Fire. 
Jahon tillarida N + V konstruksiyasi alohida ahamiyatga ega. Unda ot – 
ega, bajaruvchi shaxsni, fe'l – kesim, ish-harakatni ifodalaydi va u predikativ 
konstruksiya
deb ataladi. Boshqa konstruksiyalarda ham ega va kesim shu 
tartibda aniqlanadi, lekin uning tarkibidagi boshka bevosita tashkil etuvchilar o'z 
vazifasiga ko'ra tasnif etiladi. Jahondagi ba'zi tillarda predikativ konstruksiyani 
hosil qilish fe'lning turiga bog'liq. Xususan, ko'pgina kavkaz tillarida alohida