O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

tadqiqiy xulq-atvor 
rivojlanadi. Bir yoshda o‘qitish va 
taqlid qilish ta’sirida 
amaliy xulq-atvor 
shakllana boshlaydi. Uning yordamida 
bola narsalardan foydalanishning insoniy usullarini va ularning ijtimoiy 
amaliyotdagi ahamiyatini o‘zlashtiradi (krovatiga uxlash uchun yotish, ovqatni 
qoshiq bilan eyish, koptok bilan o‘ynash, qalam bilan rasm chizish). Faollikning 
ushbu shakllari bilan birlikda bolaning o‘z ehtiyojlari va istaklarini qondirish 
imkoniyatlari ortadi. 
Faoliyatning asosiy turlari e
rishishda, ijtimoiy talablar va ma’lumotlarni 
o‘zlashtirishda ko‘mak beruvchi – 
kommunikativ xulq-atvor 
rivojlanadi. Avval bu 
xulq-atvor nutqqacha bo‘lgan shakllarda namoyon bo‘ladi (qichqiriq, mimika, imo-
ishora). So‘ngra bola faollik bilan insoniy muloqot, o‘zaro ta’sir va axborot 
almashinuvining bosh vositasi – 
nutqiy xulq-atvor
ni o‘zlashtira boshlaydi. Nutqni 

---

113 
egallash tasvirlarni buyum va harakatlardan ajratish, ahamiyatli holatlarni bo‘rttirib 
ko‘rsatish, ularni qayd etish va xulq-atvorni boshqarishda ular bilan amallarni 
bajarish uchun hal qiluvchi dastlabki shart-sharoitlarni yaratadi. SHunday qilib, 
faoliyat – bu inson bilan atrofidagi olam o‘rtasidagi real aloqa o‘rnatiladigan 
voqelikka bo‘lgan faol munosabat shakli. Inson faoliyatda o‘zining ichki 
xossalarini ochib borib va tadbiq etib, buyumlarga nisbatan