O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. E. Mamarajabov, sh sh. Adinayev, R. A. Razzokov kompyuter ta’minoti

 
 
Pentium III rusumli protsessor 
1999 yil Intel korporatsiyasi Pentium III va Pentium III Xeon protsessorlarini 
havola etdi. Stol ustiga o‘rnatiladigan shaxsiy kompyuterlar uchun mo‘ljallangan 
Intel Pentium III protsessorida zikr etilgan yilga qadar ish unumdorligini misli 
ko‘rilmagan darajada oshishi, boshqarilish va Internet bilan ishlash qulayligini 
ta’minlash borasida erishilgan texnologik yutuqlar mujassam etilgan. Internet 
foydalanuvchilari va axborot berib boriladigan multimedia-ilovalar uchun asosiy 
innovatsiya (yangi paydo bo‘lgan narsa) – axborot oqimlariga oid SIMD-
kengaytirishlar bo‘ldi. Ularga kirgan 70 ta yangi komandalar tasvirlar, 3D-
grafikalar, tovushli va video axborot oqimlariga ishlov berish, shuningdek nutqni 
tanib olish imkoniyatlarini sezilarli darajada kengaytirdi. Internetilovalarning 
kelgusi avlodlari uchun ham yetarli bo‘ladigan quvvati uchun ham Pentium III 
protsessor – uzoqni ko‘ra bilgan shaxsiy kompyuter foydalanuvchilari uchun a’lo 
kompyuter bo‘lib qoldi. 
Mazkur protsessorlarning barchasi 0,18 mikronli ilg‘or ishlab chiqarish 
texnologiyasi asosida ommaviy ravishda ishlab chiqariladi. Ushbu texnologiya takt 
chastotasining oshishini, bir qator muhim yangiliklar kiritilgani bois ish unumdorligi 
yanada ortishini, energiya iste’moli pasayishini ta’minladi, o‘lchami odam sochi 

---

71 
tolasining besh yuzdan bir qismi o‘lchamiga teng narsalarga ishlov berish 
imkoniyatini beradi. 
Stol ustiga o‘rnatiladigan va olib yuriladigan shaxsiy kompyuterlar uchun 
chiqarilgan Pentium III, shuningdek, serverlar va ish stansiyalari uchun ishlab 
chiqarilgan Pentium III Xeon protsessorlari prinsipial jihatdan yangi sanalgan bir 
qator o‘ziga xos texnologik xususiyatlarga ega. Bunday xususiyatlar jumlasiga 
Advanced Transfer Cache rusumli 2 darajaga mansub kesh-xotira qurilmasi hamda 
tizimga oid takomillashtirilgan buferlashtirish jarayoni kiradi. 
Advanced Transfer Cache texnologiyasining qo‘llanilishi protsessor yadrosi bilan 
protsessor ichiga o‘rnatilgan, 256 Kbayt hajmli 2- darajaga mansub to‘la tezlik bilan 
ishlovchi kesh-xotira qurilmasi o‘rtasidagi signal o‘tkazish yo‘lini ikki hissa 
ko‘paytirish imkonini yaratdi. 
O‘z navbatida, tizimga oid takomillashtirilgan buferlashtirish jarayoni 
“buferlar”ning soni ortishi tufayli ma’lumotlarning tizim shinasidan protsessorga 
jadal o‘tishini ta’minlaydi. 
0,18 mikronli yangi ishlab chiqarish jarayonida ftor bilan legirlangan kremniy 
dioksididan (SiOF) tayyorlangan kam hajmli izolyatorlarga ega alyuminiydan 
qilingan olti qatlamli o‘zaro birikmalar qo‘llaniladi. Bu esa, o‘z navbatida, iste’mol 
qilinadigan kuchlanishni 1,1-1,65 Voltga qadar pasaytirish imkonini yaratadi 
(bugungi protsessorlar ichida eng ko‘p energiya iste’mol qiladiganlari 1,35 Volt 
kuchlanish iste’mol qiladi). Pentium III protsessorlari kontaktlari bir tomonda 
joylashtirilgan kartridj ko‘rinishida ishlab chiqariladi (Single Edge Contact 
Cartridge 2, S.E.C.C.2). Bunday kartridj protsessorni o‘rnatish va himoya qilish 
qulayligini hamda kelgusida ishlab chiqariladigan yuqori unumdor tizimlarga 
moslashishini ta’minlaydi. 440BX rusumli AGPplatforma bilan mos kelishi 
protsessorning mavjud tizimlarga o‘rnatish imkonini beradi va kompyuter bozorida 
yanada yangi kompyuterlar chiqarilishini jadallashtiradi.