O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. E. Mamarajabov, sh sh. Adinayev, R. A. Razzokov kompyuter ta’minoti

(«Пуск »
tugmachasi bilan boshlanadigan qator) — odatda 
ekranning quyi qismida joylashadi. 
Ish tugagach, sichqonchani 
«
Пуск »
tugmachasida bosib 
«Завершение 
работы»
bо‘limini tanlash kerak, hosil bо‘lgan savol-javob oynasida 
«
Выключить компьютер
» (Kompyuterni uchirish) buyrug‘ini tanlab, 
«Да»
(Ha) 
tugmachasini bosish zarur. Bunday ketma-ketlik WINDOWS-98 tizimiga о‘z ishini 
tug‘ri tugatish va vaqtinchalik fayllarini berkitishi uchun imkon beradi. 
Kompyuterni uchirishdan avval xamisha barcha ochilgan ilovalarni yopib
«Завершение работы»
rejimini ishlatish zarur. 
«Masalalar paneli»da quyidagi asosiy elementlar joylashgan: 

«Ishga tushirish» menyusi; 

Klaviaturaning joylashish indikatori; 

Soat indikatori. 
Ishchi stolida fayl, papka, dasturlar oynasini ochganda ochiq obyektlar 
rо‘yxati shakllanadi. 
Kontekstli menyu quyidagi buyruqlarni о‘z ichiga oladi: (oldindan ishchi 
stolida biron-bir obyektni oynasini ochib kо‘ring). 

Kaskadlar 
- ishchi stolidagi ketma-ket о‘rnatilgan oynalar; 

Yuqoridan pastga
– ishchi stolidagi tagma-tag о‘rnatilgan oynalar; 

---

155 

О‘ngdan-chapga
– ishchi stolidagi chapdan о‘ngga о‘rnatilgan oyna. 
Oynalarni tiklash uchun masalalar panelida «sichqoncha»ning о‘ng tugmasini 
bosish kerak. 
«Xossalar» menyusi ikki xatchо‘pdan iborat: 
a)
masalalar paneli parametrlari; 
b)
«Ishga tushirish» menyusi. 
Birinchi xatchо‘p quyidagi parametrlarni kiritish imkonini beradi: 

hamma oynaning yuqorisini о‘rnatish; 

bosh menyudagi kichkina belgilarni ekrandan avtomatik yo’qotish; 

soatlar-mashqlar panelidan soatlar indikatorini yo’qotish. 
Kerakli parametrni о‘rnatish uchun «sichqoncha»ni oynaning parametr nomi 
bо‘ylab chap tugmasini bosish kerak, sо‘ng OKni «sichqoncha» yordamida ishga 
tushirish kerak. 
Ikkinchi xatchо‘p - «
Ishga tushirish
» buyrug‘idan dasturlar yoki dasturlar 
guruhini qо‘shish yoki «hujjat» buyrug‘ini tozalash imkonini beradi. 
Yangi dasturni qо‘shish uchun ekrandagi yo’riqnomadan foydalanish lozim. 
Dasturni yo’qotish uchun esa «yo’qotish» tugmasidan foydalaniladi, «hujjat»lar 
menyusini tozalash uchun «tozalash», sо‘ng «OK»dan foydalaniladi. 
Shuningdek sanani, soatni о‘zgartirishingiz mumkin. Oy nomi, yil, soat, 
daqiqa, soniya raqamlari turgan darchalar yonida pastga, tepaga qaragan 
kursatkichlar (uchburchaklar) bor. Tepaga qaragan uchburchak ustida sichqonchani 
bosilsa, raqam usadi, pastga qaragan uchburchak ustida bosilsa — raqam kamayadi.
Sichqonchani klaviatura indikatorida bosib, alifbolar rо‘yxatini ochishingiz 
hamda kerakli: lotin yoki kirillcha alifboga utishingiz mumkin.