O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. M. Azlarova yengil sanoat texnologiyasi

4-jadval 
Yelimli qotirmalarni pressda yopishtirish parametrlari
33
 
Yelim 
Press kuchi Mpa 
Pressning harorati 

S 
Presslash davomligi, s. 
PA-548, PA-54 
yengil gazlamalar. 
0,1-0,2 
150-160 
20-40 
0,3-0,5 
150-160 
20-40 
PA-12 AKR yengil 
gazlamalar 
0,1-0,2 
130-140 
15-30 
O‘rta va qalin 
gazlamalar 
0,3-0,5 
130-140 
15-30 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
14-rasm. Erkaklar pidjagining bo‘laklariga yelimli qotirma yopishtirilishi
34
 
Ustki  kiyim  bo‗laklarini  turg‗unlashtirish  va  ba‘zi  foydalanish  xususiyatlarini 
yaxshilash  uchun,  keyingi  yillarda  kiyimning  ayrim  bo‗laklari  yoki  uchastkalariga 
                                                 
33
 Jabborova M.Sh. ―Tikuvchilik texnologiyasi‖ -T.: O‘qituvchi, 2004, 106-b. 
34
 Jabborova M.Sh. ―Tikuvchilik texnologiyasi‖ -T.: O‘qituvchi, 2004, 111-b. 

---

96 
 
to‗qima  yoki  noto‗qima  materiallarga  yelim  qoplangan  qotirmalar  yopishtiriladigan 
bo‗ladi. 
Tikuvchilik  korxonalarida  qotirmalar  yassi  yostiqli  maxsus  presslarda 
yopishtiriladi. Hozirgi  paytda  erkaklar pidjagining bort qoplamasi  ikki qavat:  asosiy 
qotirma  va  qo‗shimcha  qotirmadan  iborat  bo‗lib,  uning  qo‗shimcha  qotirma 
qavatinio‗rish iplari asosiy qotirmaning iplariga nisbatan 30

 yoki 75 

 burchak ostida 
bichilgan  bo‗ladi.  Bunday  qotirmani  pidjakka  yopishtirish  va  shakl  berish  iplari  bir 
vaqtning    o‗zida  bajariladi.  Pressning  ostki  yostig‗i  ustiga  navbati  bilan  pidjakning 
old bo‗lak avrasini, qotirma  1  ni  (15-rasm),  bort  qotirmasining  asosiy  qismini  2  ni, 
yelim  qotirma  3  ni qo‗yib,  pressning  yostig‗ini  yopib,  old bo‗lakka shakl berib, bir 
yo‗la hamma bo‗laklari bir-biri bilan yopishtiriladi. 
Bort  qotirmani  old  bo‗lakka  yopishtirishni  boshqa  II  usulda  (15-rasm) 
pidjakning old bo‗lagi 1 ga etakni bukish chizig‗iga yetqazib yelim qotirma 2 pressda 
yopishtiriladi. Bukish haqqiga maxsus tasma 3 yopishtiriladi. Yarim jun aralashmali 
bort  qotirma  5  ning  adip  qaytarma  qirqim  tomoniga  20  mm  kenglikdagi  yelimli 
parcha  bostirib  tikiladi.  Yelka  qismidagi  qotirma  6  viskoz,  nitron  va  kapron 
tolalaridan  tayyorlangan  noto‗qima  materialdan  bo‗lib,  uning  bir  tomoniga  yelim 
kukun qoplangan bo‗ladi.