O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi j. Abdullayev, I. Ermatov, S. Eshqulov ona tili

2-dars. So‘z yasalish tuzilishi (tarkibi).


3-dars. So‘zlarning yasalish usullari

So’z yasalishi hodisasi mustaqil so’z turkumlarida kengroq tarqalgan. O‘zbek tilida so‘zlar quyidagi usullar orqali yasaladi.Fonetikusul, semantik usul, affiksatsiya usuli, kompozitsiya usuli va transpozitsiya usulu.

Фонетик усул билан сўз ясалганда сўз таркибидаги баъзи товушлар ўзгари ши ва урғунинг ўрни кўчиши натижасида туғиладиган янги маънолар (ясал малар)назарда тутилади: кўр-кўз,бўр-бўз,бува-буви,олма-олма,янги-янгива б.

Семантик усул билан сўз ясашда тилнинг луғат фондида мавжуд бўлган сўз (сўз формаси)нинг маъноси ўзгариши натижасида янги сўз(маъно) ҳосил бўлади. Бу усул баъзи адабиётларда лексик-семантик усул деб ҳам юритилади. Масалан, тош (бирор нарсанинг сирти) – от ва ичдан ташқарига тошиб чиқиш - феъл ва тош - ўлчов бирлиги - от, тош - физик жисм - от. Ёки иш - от, меҳнат турининг номи; иш - жазо - от.