O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi issn 2181-4732

Ғояларни топиш жараёни.
Одатда, янги ғояларни мақсадли йўналтирилган ҳолда 
излаш қуйидаги босқичларни қамраб олиши керак (қавс ичида қўлланилиши кўзда тутилган 
усул ёки техника келтирилган): 
1.
 
Мавзуни, изланиш йўналишини аниқлаш
. 

Таҳлил (материал тўплаш, изланиш кўлами, ўз-ўзини таҳлил қилиш, ташқи муҳит 
таҳлил, вазиятларни таққослаш). 

Қўйилган масалани шакллантириш (асосий тушунчаларни алмаштириш, истиқболни 
кенгайтириш, сўзлар ўрнига образларни танлаш, “Нимага?” деган саволга жавоб топишга 
уриниш, мавзуга бўлган талаблар). 
2.
 
Ғоялар оқимини очиш. 

Ҳалақит берувчи тўсиқларни енгиб ўтиш (“Ҳа, бироқ” нинг ўрнига “Ҳа, ва”, қўллаш 
мақсадлари); 

Ғоялар тўпламини топиш (образли фикрлаш, морфологик қути, калит шакллар 
таҳлили, семантик интуиция, ғояни ривожлантириш, ақлий ҳужум, мижоз фойдасига 
матрица, тескари фикрлашдан келиб чиқадиган саволлар). 

---

 

Innovatsion texnologiyalar №4 (28) 2017 y.
65 
TA’LIM VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI/ ОБРАЗОВАНИЕ И 
ИНФОРМАЦИОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ
 

Ғояларни такомиллаштириш ёки ўзгартириш (мавзунинг таркибий қисмларини 
алмаштириш, ғояларни муштараклаштириш, қайта тузилмалаштириш). 
3.
 
Энг яхши ғояларни идентификациялаш
. 

Танлов (янгилик даражаси бўйича тартибга солиш, даслабки русумлаш). 

Аниқлаштирилган ғояларни қайта ишлаш (ғоянинг афзалликлари ва камчиликлари, 
абстарктлаштириш, ғояларни қайта такомиллаштириш ёки ўзгартириш). 

Баҳолаш (ғоянинг фойдалилигини таҳлил қилиш, ғоянинг ўзига хос қирраларини 
аниқлаш, ғояни қарор қабул қилиш учун қулай бўлган шаклда тақдим этиш). 

Ҳужжатлаштириш (ғоянинг хомаки варианти, ғоя паспорти). 

Афзал йўналишларни белгилаб олиш (олти шляпа ғояси, иккинчи русумлаш