O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti

Nazorat savollari:

		1.	Kimyoviy Obyektlarda halokat va uni baholash yo’llarini tushuntirib bering?
		2.	Kimyoviy holatni baholashda qanday ma’lumotlardan foydalaniladi?
		3.	Radioaktiv shikastlangan xududlarda aholini saqlashning asosiy qoidalariga izoh bering?
4.	Radiatsiyaviy holat tushunchasi nima ?
5.	Radiatsiyaviy xavfsizlik holatini baholash nima ?
6.	Kimyoviy zaharlanish zonasi nima?
7.	Radiatsiyaviy avariya nima?
8.	Mavzuga oid bir nechta test savollari tuzing va o’zingizni sinab ko’ring?

12-mavzu. Gidrotexnik halokatlar va avariyalar.

Suv omborlarida, daryo va kanallardagi buzilishlar, baland tog‘lardagi kо‘llardan suv urib ketishi natijasida vujudga kelgan hamda suv bosgan hududlarda odamlar о‘limiga, sanoat va qishloq xо‘jaligi obyektlari ishining, aholi hayot faoliyatining buzilishiga olib kelgan va shoshilinch kо‘chirish tadbirlarini talab qiladigan halokatli suv bosishlari.

Gidrotеxnika inshootlarida sodir bo`ladigan favqulotda vaziyatlarni kеlib chiqish sabablari va salbiy oqibatlari.

Gidrotеxnik (gidordinamik) falokat (xalokat) - bu gidrotеxnik inshootni (GTI) yoki uning biror qismini ishdan chiqib buzilishi natijasida boshqarib bo`lmaydigan juda katta suv massasini bostirib kеlishi tufayli vujudga kеladigan favqulodda vaziyatdir.

Suv omborlaridagi, daryolardagi, kanallardagi gidrotеxnik inshootining buzilishi, baland tog` ko`llarining qurib kеtishi sodir bo`lishga olib kеladi hamda qurbon bo`lishga, sanoat va qishloq xo’jalik ob'еktlarini izdan chiqishiga, suv bosgan zonalardagi aholining xayot faoliyatini izdan chiqishiga sabab bo’ladi va shoshilinch ko’chirish (evakuatsiya) tadbirlarini o’tkazishni talab qiladi.

Rеspublikamizda gidrodinamik xavfli ob'еktlar juda ko’p bo’lib, ular aholi va xudud xavf-xatar manbai hisoblanadi va muayyan sharoitda ularda sodir bo’lgan avariyalar favqulotda vaziyatlarga olib kеlishi mumkin.